هدف از این تحقیق نیمه تجربی، بهینه سازی طرح اختلاط بتن به منظور یافتن حداکثر مقاومت فشاری یا حداقل قیمت می باشد. برای این منظور از داده های آزمایشگاهی جمع آوری شده از منابع معتبر استفاده شده است و برای هر سری از داده ها عملیات بهینه یابی صورت گرفته است. محدودیت های طرح اختلاط بتن، شامل حجم کلی مخلوط ، نسبت های مصالح ، وزن هر ماده و مقاومت فشاری مورد نظر در بهینه سازی قیمت، برای هر مثال به سیستم اعمال گردیده است. محدودیت های آیین نامه ای برای این تحقیق در نظر گرفته نشده است بلکه منحصرا تکیه بر نتایج در آزمایش های تجربی شده است، گرچه طرح اختلاط در این آزمایش ها هرکدام بر مبنای آیین نامه خاصی رعایت شده است. در این تحقیق برای پیش بینی مقاومت فشاری بتن، از سیستم استنتاج فازی عصبی تطبیقی استفاده می شود. همچنین برای صحت سنجی روش کار از جداسازی داده ها و تفکیک داده ها به دو دسته جداگانه داده های آموزش و داده های ارزیابی استفاده شده است. از تکنیک خوشه بندی فازی برای کاهش حجم پایگاه قوانین که منجر به افزایش سرعت اجرای برنامه و بهبود نتایج آن می شود استفاده شده است. به واسطه عدم ارائه یک تابع پیوسته به وسیله سیستم استنتاج فازی عصبی تطبیقی، نمی توان از روش های مبتنی بر شیب به منظور به دست آوردن جواب بهینه استفاده کرد. در پژوهش حاضر از الگوریتم های اجتماع مورچگان، شامل سیستم مورچگان، سیستم مورچگان رتبه بندی شده و سیستم جامعه مورچگان برای بهینه سازی مقاومت و قیمت استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که سیستم استنتاج فازی عصبی تطبیقی به همراه الگوریتم های اجتماع مورچگان نتایج نزدیک به بهینه ای را برای مقاومت و قیمت ارائه می کنند.