هدف از تدوین رساله حاضر، معرفی و بررسی مبانی و گرایشهای تفسیری جرجانی در تفسیر «جلاءالاذهان و جلاءالاحزان» می باشد. بر این اساس در مورد مبانی این تفسیر در دو بخش مبنای الهی که شامل تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنت است، تحقیق کرده ایم. و در این دو مبنا، موضوعاتی مانند تفسیر قرآن به قرآن بر اساس مشابهت لفظی و معنوی و تفسیر مجمل به مبین و... ذکر شده است. در زمینه تفسیر قرآن به سنت نیز مباحث را در دو بخش: انواع استفاده از روایات و بررسی روایات از لحاظ سند و متن مورد بررسی قرار داده ایم. در بخش مبنای بشری، انواع گرایشهای اصولی_فقهی، کلامی ،فلسفی، عرفانی، ادبی، علمی و تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است و در پایان هر گرایش، نتیجه حاصل از آن بیان شده است. ابوالمحاسن در این تفسیر از مباحث کلامی بیشتر استفاده کرده و گرایش غالب در این تفسیر، گرایش کلامی است. وی در مبنای الهی- روایی، در نقل روایات مسامحه نموده و اغلب روایات را بدون توجه به بررسی آنها از لحاظ سند و متن ذکر نموده است، به طوری که برخی از این روایات مشکوک به اسرائیلی بودن است.