نام پژوهشگر: فاطمه شهابی زاده
فاطمه شهابی زاده محمد علی مظاهری
چکیده هدف از مطالعه حاضر تدوین مدلی جهت تبیین پایگاه های هویت با توجه به نقش مولفه عاطفی تاریخچه دلبستگی و کارکرد خانواده، مولفه معنوی دلبستگی به خدا و نقش راهبرد مقابله مذهبی در تجارب بحرانی می باشد، تا الگوی منسجمی را جهت کاربرد فرضیه جامعه پذیری و جبرانی در جهت تبیین پایگاه های هویت تدوین کند. مقیاس های میزان مذهبی بودن والد، دلبستگی به والد، مقیاس پیوستگی و انعطاف پذیری خانواده (نسخه 4)، دلبستگی به خدا، مقابله مذهبی (r-cope) و پایگاه های هویت توسط 770 دانشجو که به صورت چند مرحله ای از بین دانشگاه های تهران انتخاب شده بودند، تکمیل شد، جهت تحلیل نتایج نیز از روش تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی و مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. در پژوهش حاضر جهت تدوین مدل نهایی پایگاه های هویت، مدل های ساده سه متغیری بر پایه هر یک از فرضیه های پژوهش آزمون شد. در این راستا 2 مجموعه فرضیه های مربوط به مدل های ساده نقش تاریخچه دلبستگی، کارکرد خانواده و مولفه های مذهبی با پایگاه های هویت و همچنین مدل های ساده مربوط به فرضیه های مذهبی بودن انطباقی و جبرانی تنها در روابط بین متغیرهای پیش بینی کننده در مدل فرضی هویت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل نهایی نشان داد میزان مذهبی بودن والد پیش بینی کننده سبک های دلبستگی به والد می باشد و تنها سطوح مذهبی مادر نقش مستقیمی در کیفیت ارتباط فرد با خدا دارد. همچنین نتایج نشان داد خانواده پیوسته منعطف میانجی گر رابطه بین ایمنی به والد و ناایمنی به پدر با ایمنی به خدا می باشد، افزون بر این خانواده گرفتار شده سخت میانجی گر رابطه بین ناایمنی به مادر و دوسوگرا به خدا و خانواده رهاشده آشفته نیز میانجی گر رابطه بین ناایمنی به والد و اجتنابی و دوسوگرا به خدا می باشد. در مدل حاضر ناایمنی به پدر پیش بینی کننده مستقیم دلبستگی اجتنابی به خدا بدست آمد. به هر حال نتایج در ارتباط با فرضیه انطباقی (یادگیری اجتماعی و پذیرش ارزشهای مذهبی والد) و جبرانی (جستجوی ارتباط با خدا به عنوان چهره دلبستگی جانشین) مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نتایج همچنین نشان داد دلبستگی ایمن به خدا ارتباط بین خانواده پیوسته منعطف و مقابله مذهبی مثبت را میانجی گری می کند و همچنین دلبستگی اجتنابی به خدا میانجی گر رابطه بین خانواده رهاشده آشفته و مقابله مذهبی مثبت و منفی و دلبستگی دوسوگرا به خدا نیز میانجی گر اثر الگوهای خانواده رهاشده آشفته و گرفتار شده سخت بر مقابه مذهبی منفی می باشد، به هر حال مدل نشان داد کارکرد خانواده نقش مستقیمی بر پیش بینی مقابله مذهبی ندارد. از طرفی مدل نشان داد مقابله مذهبی مثبت میانجی گر رابطه بین ایمنی به خدا و رشد هویت اکتسابی و همچنین مقابله مذهبی منفی میانجی گر رابطه بین ناایمنی به خدا و هویت غیر اکتسابی می باشد. به هر حال نتایج نشان داد راهبرد های مقابله مذهبی در تجارب بحرانی گذشته شکل دهنده پایگاه هویت می باشد. علاوه بر این در مدل مفهومی ایمنی و اجتنابی به خدا به ترتیب پیش بینی کننده مثبت هویت پیش رس و سردرگم نشان داده شد. افزون بر این مدل نشان داد خانواده متعادل پیش بینی کننده مستقیم هویت اکتسابی و خانواده رهاشده آشفته پیش بینی کننده هویت دیررس و سردرگم و همچنین خانواده گرفتار شده سخت پیش بینی کننده هویت پیش رس و سردرگم می باشد، ایمنی به پدر نیز پیش بینی کننده هویت پیش رس بدست آمد. به هر حال نتایج در ارتباط با نقش پایه ایمنی و پناهگاه مطمئن خدا و همچنین اهداف تعاملی ناشی از دلبستگی به والد در جهت پیش بینی نوع اکتشاف و تعهد مورد بحث و بررسی قرار گرفت. کلید واژه ها: دلبستگی دوران کودکی، پیوستگی و انعطاف پذیری خانواده، دلبستگی به خدا، مقابله مذهبی و پایگاه های هویت