خاستگاه بسیاری از اسطوره ها و باورهای جوامع باستان و بازتاب آن ها بر روی نگاره ها و آثار هنری از پدیده ای کیهانی یا زمینی، در محیط پیرامونی آنان الهام گرفته شده است. نقش مای? شیر، از جمله نقوشی است که جایگاه خاصی در تمدن های مختلف دارد. شیر در رویکردهای اسطوره ای و نمادین با مفاهیمی چون انقلاب تابستانی،آتش شمسی، پاسداران دروازه ها و قدرت نظامی مرتبط است که تصویر شیر و نمادپردازی آن در هنر بین النهرین، ایران، یونان، مصر و...، دیده می شود. تحلیل و رده بندی نقش مای? شیر در نگاره های دوران هخامنشی موضوع این رساله است که برای نیل به این هدف؛ جایگاه این نماد را در تمدن های بین النهرین، مصر و فلات ایران مورد بررسی قرار می دهد . تحلیل و طبقه- بندی الگوهای نقش مای? شیر و اسطوره های مرتبط با آن در فرهنگ های ذکر شده؛ ارتباط این نقش مایه با باورهای نجومی و قدرت سلطنتی، از اهداف این رساله است . فرضی? اصلی این تحقیق؛ مفهوم نمادین شیر، تلقّی آن به عنوان نماد سلطنتی و جنگاوری در تمدن های کهن و نماد باز زایی و برکت و فراوانی در ارتباط با سیل های سالیان? رود نیل در اسطوره های مصر، گردش فصول و تجدید حیات در اسطوره های بین النهرین و ایران است که تداوم حیات این نقش مایه ها را در آثار هنر هخامنشی توجیه می کند. روش کار توصیفی- تطبیقی و یافته اندوزی به شیو? کتابخانه ای است. بدین منظور جایگاه نماد شیر در اسطوره های ایرانی و ملّل دیگر، با هدف روشن ساختن کهن الگویی آن مطرح می شود که ظهور این نماد را با دیگر نمادهای وابسته به آن در آثار هنری تمدن های هم جوار و تمدن هخامنشی طبقه بندی می کند که از طریق این بررسی مفاهیم نهفته در پس این نقش مایه و ارتباط آن با نمادهای وابسته بیان می شود. تداوم حیات کهن الگوی شیر گاو شکن و نبرد انسان و شیر را در هنر تخت جمشید بر اساس بازتاب باورهای فرهنگی و اسطوره ای مشترک در تمدن های هم جوار می داند؛ و شیر را به عنوان نماد قدرت و پادشاهی اصیل که نشان? خاص سلطنت و نمادی فصلی برای نشان دادن اوج قدرت خورشید در تابستان است، معرفی می کند. نمادهای وابسته به شیر را می توان به سه گروه، نمادهای انسانی( خدایان، شاه/ پهلوانان )، نمادهای سماوی و نجومی( خورشید ، صور فلکی ) و نمادهای حیوانی ( گاو ) تقسیم کرد که در آثار دور? باستانی، در هنر تمدن ها ظاهر شده اند.