نام پژوهشگر: فرشته عزتی

انعکاس عقاید اسماعیلیه در آثار ناصرخسرو با تاکید بر جامع الحکمتین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1390
  فرشته عزتی   فاطمه جان احمدی

ناصرخسرو از حکما و شعرای بزرگ پارسی زبان قرن پنجم هجری است که بر اثر تحول روحی که در سن چهل سالگی در وی ایجاد شد تمام دنیا و مظاهرش را رها کردو عازم سفری طولانی گشت و در این سفر پرماجرا ضمن ملاقات با فاطمیان مصر به عقاید اسماعیلیان گرایش پیدا کرد و به مقام حجتی رسید و از جانب امام فاطمی آن زمان "المستنصربالله"مامور دعوت مردم خراسان به مذهب اسماعیلیه شد.با غور و بررسی در محتوای تالیفات ناصرخسرو می توان به اندیشه های وی پی برد. تالیفات ناصر مشحون از مسائل کلامی،دینی و فلسفی است که وی با مطرح کردن آن ها در مقابل مخالفان خود ایستاده و به عنوان یک مبلغ تمام تلاش خود را بکار بسته تا همگان را به کیش و آیین خود فراخواند و آنان را با خود هم فکر گرداند. این پایان نامه در صدد پاسخ دادن به این سوالات است که: 1-تفاوت آراء ناصرخسرو در باب امامت با عقاید رسمی اسماعیلیه فاطمی مصر در چیست؟ 2- آراء اسماعیلیه در آثار ناصرخسرو ،بویژه جامع الحکمتین چگونه انعکاس یافته است؟ فرضیاتی که در پاسخ به سوالات فوق طرح شده بدین قرار است: 1--ناصرخسرو ضمن عدم اهمیت به تعداد واقعی امامان با سلاله ی هفت گانه ی آنها ،در باب چگونگی ظهور قائم و دور هفت گانه امامان با عقاید رسمی اسماعیلیان فاطمی مصر تفاوت دارد. 2-ناصرخسرو با استفاده از زبان رمزی و کاربرد استعاره های فراوان به شیوه تاویل باطنی و زبان کنایی به نظام اندیشه ای اسماعیلیه و مفاهیم و عقاید آنها می پردازد. در مجموع می توان دستاورد این پژوهش را اینگونه بیان داشت که ناصرخسرو در آثارش سخت متاثر از افکار و عقاید اسماعیلیان است و در بخش عظیمی از آثارش به بیان آراء اسماعیلیه پرداخته و عقاید ناصر در زمینه امامت و ظهور قائم و دور هفت گانه امامان با عقاید رسمی فاطمیان تفاوتی نداشته و تحت تاثیر ایشان قرار دارد.