چکیده فارسی عنوان : بررسی اثر تجویز ویتامین d بر روی مقاومت به انسولین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهر اراک در سال 88-1387 استاد راهنما : دکتر افسانه طلایی، فوق تخصص بیماریهای غدد و متابولیسم، استادیار دانشگاه نگارش و پژوهش : دکتر مهناز محمدی ، دستیار داخلی مقدمه : طی دهه های گذشته بیماریهای غیر استخوانی متعددی در ارتباط با کمبود ویتامین d شناخته شده اند که شامل دیابت شیرین نوع دو می باشد. مطالعات متعددی ثابت کرده است که ویتامین d ممکن است نقش عملکردی در تحمل به گلوکز از طریق اثرات خود بر روی ترشح انسولین و حساسیت به انسولین ایفا کند. این مطالعه اثر مکملهای ویتامین d را بر روی کنترل قند در دیابت شیرین نوع دو ، بررسی می کند. روش کار : این مطالعه یک کارآزمایی بالینی بر روی صد بیمار مبتلا به دیابت نوع دو در سنین 30 تا 70 سال می باید که به روش نمونه گیری آسان از کلینیک دیابت شهر اراک انتخاب شدند و بیماران از نظر وزن ، قد و bmi و آزمایشات کبدی و کلیوی، چربی، قند ناشتا ، انسولین، کلسیم، فسفر ، آلکالن فسفاتاز و 25 هیدروکسی ویتامین d و homh-ir بررسی شدند. کلیه نتایج در ابتدا و انتهای مطالعه اندازه گیری شدند. سپس بیماران به مدت چهار هفته تحت درمان با 50000 واحد ویتامین d خوراکی روزانه قرار گرفتند. آنالیز یافته ها با استفاده از نرم افزار آماری spss نسخه 17 انجام گرفت و نتایج بوسیله روشهای توصیفی و مقایسه میانگین ها و در آنالیز تحلیلی بر اساس آزمون k-s از یکی از تستهای paired t یا wilcoxon استفاده گردید. نتایج : بیماران 70 نفر (70%) زن و 30 نفر (30%) مرد بودند. میانگین (oh)d 25 بیماران ng/ml 28/19±03/43 (میانگین ± انحراف معیار) بود. 24% بیماران کمبود ویتامین d داشتند (بر اساس ng/ml 20 (oh) d ?25 . میانگین قند ناشتا در ابتدا mg/dl74/36 ±48/138بود که در پایان مطالعه به mg/dl 39 ± 02/131 (میانگین ± انحراف معیار) رسید (05/0 p =). میانگین انسولین در ابتدا µiu/ml 46/9 ±76/10 بود که در پایان مطالعه به µiu/ml 25/8 ±6/8 (میانگین ± انحراف معیار) رسید.(028/0 p =) و میانگین homa-ir در ابتدا 18/3 ±57/3 بود که در پایان به28/3±89/2 (میانگین ± انحراف معیار) رسید (008/0 p=). نتیجه گیری : یافته ها نشان داد که بهبودی آشکاری در قند ناشتا و انسولین و homa-ir بعد از درمان با ویتامین d رخ داد و مکمل ویتامین d می تواند باعث بهبود کنترل قند در دیابت نوع دو شود. واژگان کلیدی : دیابت ، انسولین ، قند ، ویتامین d ، homa-ir