نام پژوهشگر: بشیر شایانی منفرد

عناصر تزئینی در بناهای آرامگاهی دوره ی ایلخانی در شهر اصفهان و پلان های آن ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هنر 1390
  بشیر شایانی منفرد   احمد صالحی

پژوهش پیش رو به یکی از ادوار مهم تاریخ ایران یعنی دوره ی مغول و یکی از شهرهای مهم آن یعنی اصفهان اختصاص دارد تا با بررسی آرامگاه های این شهر بار دیگر تاریخ را مرور کند. آن چه در این پژوهش مد نظر است، بررسی عناصر تزئینی در بناهای آرامگاهی دوره ی ایلخانی در شهر اصفهان و پرداختن به پلان ساختمانی آن هاست و در این راستا آن چه مبنای کار قرار گرفته، بناهای برپا شده با مصالح ساختاری آجری است که آرامگاه های منارجنبان، امامزاده جعفر و باباقاسم مصادیق آن به شمار می رود. در این پژوهش به مقایسه ی آرامگاه های ایلخانی اصفهان با دیگر آرامگاه های این دوره از نظر پلان پرداخته شده است. هم چنین به معرفی تکنیکی و محتوائی تزئینات این آرامگاه ها و مقایسه ی آن با تزئینات برخی از بناهای این دوره پرداخته شده است. با بررسی ها و مقایسه های انجام گرفته در زمینه ی پلان آرامگاه ها مشخص شد که ادامه ی سنت آرامگاه سازی ادوار پیش از ایلخانی در برخی بناهای آرامگاهی ایلخانی اصفهان چون امامزاده جعفر مصداق دارد که مقبره ای برجی است. اما در این خصوص، نوآوری نیز دیده می شود به طوری که آرامگاه های ایوانی همانند آرامگاه پیربکران و منارجنبان نمود آن هاست. در رابطه با تزئینات آرامگاه های ایلخانی اصفهان بایستی اشاره کرد که اصول کلی این دوره در مورد آن ها نیز صدق می کند. با این وجود نوآوری هائی جزئی نیز در این باره به چشم می خورد که مورد استفاده ی فراوان و حالت الگوئی نداشته است. به طور کلی باید اشاره کرد که آرامگاه های ایلخانی اصفهان، آئینه ای از جامعه ی آن روزگار است و شرائط آن را انعکاس می دهد هر چند در بعضی از موارد جلوه ی مادی نداشته باشد.