نام پژوهشگر: سیدحامد موسوی
سیدحامد موسوی عباسعلی رهبر
یکی از مهمترین علل رشد رادیکالیسم سیاسی و فرقه ای مذهبی در پاکستان و جنایات تروریستی در مناطق شرقی ایران که غالب آن توسط گرو ههای افراطی صورت می پذیرد ، پیروی از آموزه های مکتبی به نام دیوبندی است که امروزه از پشتوانه ونفوذ سیاسی وحزبی عمیقی در پاکستان برخوردار است . این جنبش فکری اسلامی وابسته به اهل سنت، دارای اشتراکات عقیدتی فراوانی با مکتب وهابیت واز برجسته ترین آثار نفوذ این مکتب در شبه قاره هند محسوب می شود . دیوبندی در قرن هفدهم و تحت تأثیر آموزه های شاه ولی الله دهلوی و منسوبین وی توسط قاسم نانوتوی درشهردیوبند هند شکل گرفت . بنیانگزاران این مکتب ، حنفی مذهب و بسیار سختگیر ودقیق بودند . پس از استقلال پاکستان از هندوتحت برنامه اسلامی سازی پاکستان توسط ژنرال ضیاء الحق در اواخر دهه هفتاد،جریانات فرقه ای مذهبی وابسته به مکتب دیوبندی،رشد چشمگیری پیدا نمودند و مدارس متعدد دینی با بودجه دولتی تاسیس و به دنبال آن بستری مناسب جهت توسعه و ساماندهی فعالیت گروههای افراطی و رادیکال فرقه ای مذهبی در آنها فراهم آمد. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، دولت ضیاء الحق سیاست حمایت از جریانات تندروی فرقه ای مذهبی ضدشیعی ومحدودیت فعالیت و روابط میان شیعیان ایران وپاکستان را به صورت جدی دنبال کردو نطفه اولیه سپاه صحابه و دیگر گروه های فرقه گرای دیوبندی با هدف سرکوب و ترور شیعیان در این شرایط بسته شد. عربستان در جریان آزادی افغانستان از اشغال ارتش شوروی که اغلب طلاب مدارس دینی پاکستان حضور فعالی داشتند، حداکثر بهره برداری را نمود و توانست ضمن حمایت های گسترده مالی ازجهادگران اسلامی ، زمینه های صدور مکتب ضد شیعی وهابیت و پیوند آن با دیوبندی را در پاکستان پی ریزی و به اجرا درآورد. با گسترش نفوذ وهابیت ، افزایش قدرت سیاسی گروههای افراطی دیوبندی و نهایتا رشد فرقه گرایی سیاسی مذهبی درفضای ملتهب و بحرانی پاکستان در خلال سه دهه گذشته، این کشور درگیر یک جنگ نیابتی میان ایران و عربستان شده است. درشرایط کنونی، رادیکالیسم سیاسی و فرقه ای مذهبی پاکستان در قالب تبلیغ مکاتب وهابیت و دیوبندی در میان طلاب مدارس دینی و اهل سنت شرق ایران، تشدید اختلافات مذهبی قومیت های مختلف، حمایت از گروه های تروریستی و تجزیه طلب معاند با جمهوری اسلامی ایران ونهایتا ایجاد بحران های امنیتی و فرهنگی – اجتماعی خصوصا در مناطق شرقی ایران معنا یافته است. این مهم بی شک ضمن افزایش ضریب آسیب پذیری همبستگی و وحدت ملی،پایه های اساسی نظام سیاسی شیعی به عنوان خواستگاه اولیه شکل گیری انقلاب اسلامی را هدف قرار داده و تضعیف امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را به دنبال خواهد داشت.