سمیه صیفی نوقابی مسلم باشتنی
چکیده این آزمایش به منظور تعیین ترکیب شیمیایی و خصوصیات تجزیه پذیری گیاه مرتعی شور بیابانی با استفاده از روش کیسه های نایلونی انجام گرفت. نمونه برداری از منطقه دشت شمالی شهرستان گناباد انجام شد. ابتدا پس از بررسی مراحل رشد فنولوژی گیاه، انجام عملیات میدانی انتخاب محل و برداشت نمونه از گیاه مورد نظر در سه مرحله رشد صورت گرفت. نمونه های برداشت شده پس از خشک شدن در هوای آزاد به ذرات 2 میلیمتری آسیاب شد و ترکیب شیمیایی گیاه بررسی شد. همچنین قسمتی از نمونه گیاه شور بیابانی جمع آوری شده از مرحله بذردهی، با سود و آهک عمل آوری شد و ترکیب شیمیایی آن نیز بررسی شد. جهت تعیین میزان تجزیه پذیری ماده خشک، پروتئین، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی، فیبر نامحلول در شوینده خنثی گیاه از 2 رأس گاو فیستوله شده استفاده گردید و میزان تجزیه پذیری نمونه ها در زمان های صفر، 2، 4، 8، 16، 24، 36، 48 ، 72 و 96 ساعت اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در بین مراحل رشد گیاه شور بیابانی حداکثر پروتئین خام و ماده آلی در مرحله رویشی به ترتیب 34/10 و 75/76 درصد بوده و اختلاف بین مراحل رشد از نظر آماری معنی دار بود (05/0p<). حداکثر خاکستر در مرحله بذردهی (9/31درصد) مشاهده شد. با پیشرفت مرحله رشد از میزان پروتئین گیاه کاسته شده و بر مقدار فیبر نامحلول در شوینده اسیدی و فیبر نامحلول در شوینده خنثی آن افزوده شد. قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی، فیبر نامحلول در شوینده خنثی در مرحله رویشی از دیگر مراحل رشد بیشتر بود. برای فیبر نامحلول در شوینده اسیدی اختلاف بین مرحله رشد رویشی و گلدهی با رسیدن بذر معنی دار بود، ولی بین مرحله رشد رویشی و گلدهی اختلاف معنی دار وجود نداشت. اختلاف معنی دار بین تیمارها در رابطه با فیبر نامحلول در شوینده خنثی و پروتئین مشاهده شد. در مورد عمل آوری انجام شده نتایج موید این بود که عمل آوری با سود باعث افزایش پروتئین و ماده آلی و همچنین افزایش تجزیه پذیری ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و الیاف نامحلول در شوینده خنثی شد. نتایج حاصل از تولید گاز نیز افزایش تولید گاز را در مرحله رویشی نشان داد. عمل آوری با سود یا آهک نتوانست تولید گاز را تحت تأثیر قرار دهد. بیشترین میانگین گاز تولیدی مربوط به بخش نامحلول در آب ولی قابل تخمیر گیاه عمل آوری شده با سود (تیمار2) بود که از نظر آماری اختلاف معنی داری با تیمار 3 (عمل آوری با آهک) داشت.
