نام پژوهشگر: مریم سیفی پور

بررسی و تحلیل شکواییه های شاعران برجسته سبک خراسانی؛ رودکی، عنصری، ناصر خسرو، مسعود سعد و انوری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  مریم سیفی پور   اسماعیل شفق

شکوه یکی از فروع ادب غنایی محسوب می شود که از بدو ظهور شعر و شاعری در شعر فارسی راه یافت، تا شاعران بتوانند مسائل و مصائب و آلامی را که موجب آزار و رنجش خود و دیگران می شد به نظم در آورند. البتّه از زمان اولیه و تاریخ دقیق آن اطلاعی در دست نیست اما از قرن ششم و از دوره ی سلجوقیان به بعد با توجّه به اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بیشتر مورد استقبال شاعران قرار گرفت تا جایی که بعدها به یک سنت ادبی تبدیل شد و شاعران بسیاری در آن طبع آزمایی کردند. نگارنده در این پایان نامه به بیان شکوه ها و گله گذاری های پنج شاعر سبک خراسانی و تحلیل این شکوه ها پرداخته است. این پایان نامه، در یک مقدمه و چهار قسمت تنظیم شده است؛ در مقدمه به طور مفصل پیرامون شکواییه به عنوان یکی از اغراض شعری، جایگاه آن در انواع ادبی و نظرات متفاوت نویسندگان راجع به این نوع بحث شده است؛ بررسی آن از جهت لغوی و اصطلاحی و قرآنی از امور دیگری است که به آن پرداخته شده است. سپس اشعار شکواییه شاعران به چهار فصل کلی شخصی، فلسفی، اجتماعی و سیاسی تقسیم و سپس مورد بحث و بررسی قرار می گیردکه هر فصل شامل بخش های زیر است: «شخصی»: شکواهای عاشقانه (هجران و فراق معشوق، جور و جفای معشوق، عشق) پیری، شعر و شاعری، فضل و هنر و حکمت، بی التفاتی ممدوح، غربت، فقر و تهیدستی، حسب حال. «فلسفی»: شکایت از روزگار و زمانه، چرخ و فلک، بخت و تقدیر، مرگ، جهان. «اجتماعی»: ابنای دهر، اوضاع زمانه، زهد ریایی، بی دینی. «سیاسی»: به دلیل درصد کمی از اشعار طبقه بندی نشده است و تنها شکوه از حاکمان را در برمی گیرد.