درمان افراد وابسته یا سوء مصرف کننده مواد چه به صورت سرپایی یا بستری مستلزم مشاوره و درمان گروهی و شرکت در فعالیت های گروهی دیگر، مثل شرکت در گروه های الکلی های بی-نام، گروه های سوء مصرف کنندگان مواد بی نام می باشد. پژوهش حاضر شامل دو مطالعه است. در مطالعه اول، منبع کنترل، احساس کنترل (مثبت و منفی) و شادکامی در سوء مصرف کنندگان مواد و افراد عادی مقایسه شد. نتایج نشان داد که منبع کنترل و احساس کنترل (منفی و مثبت) در سوء مصرف کنندگان مواد و افراد عادی تفاوت معناداری نداشت، اما افراد عادی در مقایسه با سوء مصرف کنندگان از شادکامی بیشتری برخوردار بودند. مطالعه دوم به مقایسه اثر بخشی برنامه های آموزش گروهی غنی سازی و ارتقاء زندگی و واقعیت درمانی بر بهبود شاخص-های درمانی اعتیاد سوء مصرف کنندگان مواد پرداخت. شرکت کنندگان (30= n) که همگی به دلیل سوء مصرف مواد تحت درمان بودند، به طور تصادفی به یکی از سه گروه برنامه غنی سازی و ارتقاء زندگی، واقعیت درمانی، و کنترل نما گمارده شدند و بر روی همه آنها پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری با استفاده از ابزار یکسانی، انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره (mancova) استفاده شد. نتایج نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل نما، برنامه های آموزشی غنی سازی و ارتقاء زندگی leap و واقعیت درمانی rt با بهبود شاخص های اعتیاد در پس آزمون و آزمون پیگیری همراه بودند. گروه آموزشی rt در شاخص های منبع کنترل، میزان وسوسه، احساس کنترل مثبت و رضایت از زندگی موثرتر از گروه کنترل نما بود. برنامه leap در شاخص های، افزایش شادکامی، کاهش احساس کنترل منفی، اطمینان موقعیتی، کاهش میزان داروی مصرفی، کاهش میزان وسوسه و میزان رضایت از زندگی موثرتر ازگروه کنترل نما بود. بنابراین، گروه leap از نظر تعداد شاخص های بهبودی بر گروه rt برتری داشت.