کلسیم-کالمودولین پروتئین کیناز ii (camkii) یک پروتئین کیناز وابسته به کلسیم-کالمودولین است، که به مقدار زیاد در مغز بیان می شود. این پروتئین کیناز دارای چهار ایزوفروم (?، ?، ?، ?) بوده، که در این میان ایزوفرم ? در یادگیری، تشکیل حافظه، تحمل و وابستگی به مورفین نقش اصلی را دارد. در این مطالعه پس از القای وابستگی به مورفین در رت از نژاد ویستار، سطح بیان ژن camkii? را در ناحیه هیپوکامپ مغز موش بررسی گردید. مطالعه بیان ژن به روش rt-pcr نیمه کمی صورت گرفت. برای القای وابستگی به مورفین، هفت روز متوالی مورفین 10 میلی گرم/کیلوگرم به موش ها تزریق شد. برای بررسی تغییرات بیان ژن camkii? در هیپوکامپ مغز موش در پاسخ به وابستگی به مورفین، در روزهای 1، 3، 7، 14 و 21 روز بعد از آخرین تزریق مورفین در گروه های جداگانه ای استخراج ناحیه هیپوکامپ انجام شد. گروه کنترل برای هفت روز متوالی سالین دریافت نمود و یک روز پس از اتمام تزریق مکرر سالین، مغز آنها استخراج و ناحیه هیپوکامپ جداسازی و بررسی بیان ژن انجام شد. نتایج آنالیز آماری داده های حاصل از آزمایش ها نشان داد که بین نسبت بیان ژن camkii به بتا-اکتین درگروه کنترل سالین و در گروه های آزمایشی با استخراج مغز در روزهای 1، 3، 7، 14 و 21 روز بعد از آخرین تزریق مکرر مورفین تفاوت معنی دار وجود داشت. نتایج آزمون توکی نشان داد که در گروه آزمایشی با فاصله 14 روز پس از قطع تزریق مکرر مورفین، نسبت بیان ژن camkii به بتا-اکتین در مقایسه با گروه کنترل سالین بیشترین افزایش را داشته است. می توان نتیجه گیری نمود که در دوره ترک اعتیاد به مورفین، بیان ژن آنزیم camkii تا مدت چهارده روز زیاد شده و سپس کاهش می یابد. بنابراین می توان پیشنهاد نمود که تا چهارده روز پس از قطع مصرف مورفین، حافظه مربوط به آن فعال بوده و سپس کاهش می یابد و این دوره چهارده روزه اولیه را می توان یک دوره بحرانی در دوره قطع مصرف موفین در موش آزمایشگاهی محسوب نمود. واژگان کلیدی: ، اعتیاد، بیان ژن، پروتئین کیناز ii وابسته به کلسیم-کالمودولین