نام پژوهشگر: ایرج صابری کیا

سنتز و شناسائی کمپلکس های آهن از مشتقات الکلی، آمیدی و آمینی لیگاندهای آمینوفنلات به عنوان مدل کمپلکس هایی از مراکز فعال کننده اکسیژن آنزیم های غیر-هم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان - دانشکده علوم 1390
  ایرج صابری کیا   الهام صفایی

در این پروژه یک سری جدید از لیگاندهای آمینوفنولی با استفاده از آمین های مختلفی مانند آمینواسیدهای گلاسین (hlgdc)، سیستئین (hlcyc)، پیرولین (hlpro) و همچنین با آمینهایی مانند متیل گلایسین (hlmg، hlmgd)، متیل اتانول آمین (hlmae)، آمینواتیل آمینواتانول (hlae)، تتراهیدروفورفوریل آمین (hlthf) سنتز و شناسایی شدند. با استفاده از این لیگاندها، سه کمپلکس دوهسته ای fe2(lae)2، fe2(lmae)2 و fe2(lthf)3، و پنج کمپلکس تک هسته ای آهن(iii) از لیگاندهای آمینوفنولی felgdc، felmg، felcyc، felpro و felmgd سنتز شدند. تکنیک های ir، uv-vis، mass spectrometry، مطالعات مغناطیسی و پراش پرتوایکس در شناسایی این ترکیبات مورد بررسی قرار گرفت. بررسی های اشعه ایکس نشان می دهد که کمپلکس های دو هسته ای fe2(lae)2 و fe2(lthf)3 در سیستم تری کلینیک و fe2(lmae)2 در سیستم مونوکلینیک متبلور شده اند. در هر سه کمپلکس اتم های آهن توسط اتم های اکسیژن و نیتروژن لیگاند آمینوفنولی احاطه شده اند. در fe2(lae)2 و fe2(lmae)2 اتم های هیدروکسو از گروه لیگاند و در fe2(lthf)3 گروههای فنولات به عنوان پل دو اتم آهن را به هم متصل می نماید. جرمهای مولکولی کمپلکس های آهن(iii) لیگاندهای آمینوفنولاتی توسط طیف سنج جرمی تعیین شدند که این جرمهای مولکولی منطبق بر مولکول کمپلکسی با یک یا دو لیگاند آمینوفنولاتی کوئوردینانس شده به آهن(iii) می باشند. تغییرات مغناطیس پذیری با دما نشان دهنده جفت شدن آنتی فرومغناطیسی مراکز آهن(iii) در کمپلکس های fe2(lae)2 و fe2(lmae)2 و خاصیت پارامغناطیسی این مراکز در سایر کمپلکس ها است. همه کمپلکس ها تحت کاهش الکتروشیمیایی متمرکز بر مرکز آهن(iii) و اکسایش متمرکز برمرکز لیگاند در نتیجه تشکیل رادیکال های فنوکسیل مربوطه قرار گرفتند. واکنش شکست اکسایشی کتکول و مشتقات کتکول با کمپلکس-های تک هسته ای ذکر شده به عنوان مدلهای عملکردی برای کتکول دی اکسیژنازها مورد بررسی قرار گرفت. به طور خاص، این تقلید کننده آنزیم ها با استفاده از مولکول اکسیژن شکست اکسایشی کتکول ها را در دمای اتاق تقریباً به طور کامل انجام دادند. ثابت ها و پارامترهای ترمودینامیکی تشکیل کمپلکس fe2(lthf)3 با روش ولتامتری بدست آمد.