چکیده فارسی برنامه های نوری یک فاکتور کلیدی در مدیریت مناسب و همچنین زیر بنای دستیابی به عملکرد مطلوب در جوجه های گوشتی می باشد. برنامه های نوری بر اساس وزن مورد نظر در هنگام کشتار طراحی می شود. برنامه نوری که با هدف رشد کمتر بین روزهای 7 و 21 تنظیم می شود، باعث کاهش تلفات به علت کاهش آسیت، سندرم مرگ ناگهانی و مشکلات پا می شود. تحقیقات نشان می دهد که برنامه نوری با 6 ساعت خاموشی پیوسته، دارای اثاری مثبت بر سیستم ایمنی است. یک برنامه نوری واحد را نمی توان در تمام نقاط دنیا پیشنهاد نمود و بنابراین برنامه نوری پیشنهادی باید بر اساس شرایط محیطی، نوع آشیانه و تجهیزات آن تعریف شود. برنامه نوری که به دقت تنظیم نشده باشد می تواند به میانگین وزن گیری روزانه یا adg صدمه بزند و عملکرد گله را کاهش دهد. در تنظیم برنامه نوری باید به عملکرد گله، تراکم مواد مغذی جیره و میزان مصرف دان توجه کافی داشت. طراحی برنامه نوری بر اساس اوزان از قبل تعریف شده می باشد و بر اساس وزن کشتار، متغیر خواهد بود. اگر اطلاعات adg دقیق باشد، طراحی برنامه نوری بر این اساس نتیجه بهتری خواهد داشت. مدت و شدت نور، فعالیت های جوجه را تحت تاثیر قرار می دهد. در 7-5 روز اول پرورش فعالیت مناسب پرنده جهت مصرف مقدار جیره توصیه شده، به منظور رشد سیستم استخوانی و تکامل سیستم ایمنی ضروری است. کاهش مقدار انرژی مورد نیاز جهت فعالیت جوجه ها در اواسط پرورش باعث افزایش بازدهی گله می گردد. در تمامی برنامه های نوری، توزیع یکنواخت نور الزامی است. در این مطالعه تاثیر برنامه های نوری مختلف بر روی نسبت هتروفیل به لنفوسیت مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 100 قطعه جوجه یکروزه گوشتی از سویه راس 308 تهیه و به طور تصادفی به دو گروه 50 قطعه ای تحت عنوان گروه های a و گروه b تقسیم گردیدند. گروه ها در مکان های مجزا کنترل شده و برخوردار از دو برنامه نوری مختلف قرار داده شده اند، گروه a از برنامه نوری 23 ساعت روشنایی و 1 ساعت تاریکی و گروه b از برنامه توصیه شده راهنمای پرورش راس (وزن کشتار 2-3 کیلوگرم) برخوردار بودند و پرورش یافتند. در طول دوره پرورش دو گروه از شرایط یکسان پرورشی برخوردار بودند و تنها تفاوت دو گروه در اعمال برنامه نوری آن ها بوده است. خونگیری و تهیه گسترش خونی از دو گروه طی روز های 1، 7، 14، 21، 28، 35 و 42 صورت پذیرفت و پس از تهیه گسترش خونی این گسترش ها پس از فیکس شدن در الکل متانول و خشک شدن کامل لام در دمای اتاق، به آزمایشگاه جهت شمارش هتروفیل و لنفوسیت ارسال گردید. با محاسبه نسبت هتروفیل به لنفوسیت و مقایسه این نسبت ها از روش آنالیز آماری ttest نتایج بدست آمده حاکی از وجود اختلاف نسبت هتروفیل به لنفوسیت بین گروه های a و b در روزهای 7، 14، 42 می باشد که در این روزها نسبت هتروفیل به لنفوسیت در گروه a بیشتر از گروه b می باشد و این اختلاف معنا دار است(p? 0.05). در روزهای 21 و 28 اختلاف معنا داری بین نسبت هتروفیل به لنفوسیت مشاهده نشد (p? 0.05). در روز 35 نسبت هتروفیل به لنفوسیت در گروه b بیشتر از گروه a بوده است واین اختلاف معنا دار می باشد(p? 0.05) . در پایان نسبت هتروفیل به لنفوسیت در دو گروه a و b مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج، نشان دهنده شرایط استرس کمتر گروه b نسبت گروه a بوده است. واژه های کلیدی: برنامه نوری، نسبت هتروفیل به لنفوسیت، استرس، جوجه های گوشتی