این تحقیق به منظور بررسی اثر جیره های گلوکوژنیک در مقابل لیپوژنیک بر فراسنجه های خونی، ویژگی های تخمیر شکمبه ای و تبادلات گازهای خون سیاهرگی گوسفندان نر بلوچی انجام شد. در این آزمایش از سه رأس گوسفند نر بلوچی دارای فیستولای شکمبه ای در قالب طرح مربع لاتین 3×3 استفاده شد (سه دوره، هر دوره 28 روز). هر دوره شامل 21 روز تطابق پذیری به جیره ها و 7 روز نمونه گیری بود. مواد متراکم تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- گلوکوژنیک (دانه ذرت 8/23 %، دانه جو 2/20 %، کنجاله کلزا 8/13 %، سبوس گندم 8/13 %، کنجاله سویا 27 %، کربنات کلسیم 3/0 %، نمک 2/0 %، بی کربنات سدیم 4/0 %، مکمل مواد معدنی-ویتامینی 5/0 %)، 2- لیپوژنیک (کنجاله کلزا 7/6 %، سبوس گندم 24 %، کنجاله سویا 2/10 %، تفاله گندم 2/29 %، کنجاله آفتابگردان 5/8 %، پودر چربی برگافت300-t 3/0 %، کربنات کلسیم 3/0 %، نمک 2/0 %، بی کربنات سدیم 4/0 %، مکمل مواد معدنی-ویتامینی 5/0 %) و 3- مخلوط گلوکوژنیک و لیپوژنیک (50:50). جیره ها شامل 50 در صد یونجه خشک آسیاب شده و 50 درصد ماده متراکم بود و یک بار در روز تغذیه شدند. در روز 24 هر دوره آزمایشی، نمونه های شکمبه ای قبل از خوراک دهی و بعد از خوراک دهی تا 8 ساعت پس از آن جمع آوری شدند. همچنین نمونه گیری از سیاهرگ گردنی قبل از خوراک دهی، و 2، 4، 6 ساعت پس از خوراک دهی گرفته شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که تیمارهای آزمایشی تأثیر معنی داری بر بیشینه ph مایع شکمبه داشت (05/0>p). کمترین بیشینه ph مربوط به تیمار گلوکوژنیک (04/7) و بیشترین آن مربوط به تیمار جیره لیپوژنیک (28/7) بود. سایر مولفه های تخمیر شکمبه ای شامل غلظت نیتروژن آمونیاکی، میانگین و کمینه ph تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0<p). همچنین از نظر آماری غلظت اوره پلاسمای خون، بتا هیدروکسی بوتیرات و فعالیت آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز تغییر معنی داری نکرد، ولی غلظت گلوکز، هورمون انسولین، اسیدهای چرب غیر استریفیه و فعالیت آنزیم آلانین آمینوترانسفرازتحت تأثیر تیمارها قرار گرفتند. اختلاف معنی داری در گازهای خون سیاهرگی و ph خون گوسفندان نیز مشاهده نشد (05/0<p). کلید واژه ها: گلوکوژنیک، لیپوژنیک، فراسنجه های خونی، فاکتورهای شکمبه ای