کتاب نشأه النّحو وتاریخ أشهر النّحاه نوشته محمّد طنطاوی از آثار ارزشمند معاصر در زمینه تاریخ نحو می باشد. وی پیدایش نحو، چراهای گوناگون در باره تاریخ آن ونیز زندگانی علمای مشهور این دانش را مورد بررسی قرار داده است. طنطاوی در نیمه نخست این اثر، با اشاره به روایات ودیدگاه های گوناگون در زمینه دوران نخستین نحو، در میان اختلاف نظرهای گوناگون، دیدگاه خود را با شیوه ای نزدیک به یقین بیان داشته است؛ در این بخش، او با تحلیلِ سیر تاریخی نحو در دوره هایی چهارگانه، مراحل تطوّر آن را برای خواننده نمایان ساخته است. او در نیمه ی دوّم کتاب، به تفکیک مناطق ودروه های زمانی گوناگون، از زندگی نامه ی دانشمندان پرآوازه ی نحو سخن گفته است. مطالب جامع ومتنوّع این کتاب توانسته است توجّه صاحب نظران عربی وعلاقه مندان به تاریخ نحو را به خود جلب کند. بنا به اهمیّت موضوع اثر، ترجمه ی فارسی آن نیز می تواند مورد استفاده دانشجویان ایرانی علاقه مند به تاریخ نحو قرار گیرد. مترجم به جهت علمی بودن موضوع اثر و نیز با هدف القای آسان مطالب به خواننده، در بسیاری موارد ناگزیر به ترجمه آزاد متن شده است. در پایان، مترجم در قالب نقد و بررسی شکلی و محتوایی، عملکرد نویسنده را از جنبه های گوناگون مورد ارزیابی قرار داده وکوشیده تا ضمن اشاره به اشکالات کتاب، برای زدودن آن ها راهکارها یی ارائه دهد.