مرحوم استاد پیرنیا از جمله معمارانی بودند که همواره سعی در شناخت و گسترش معماری ایرانی داشتند و در این راه از تجبریات معماران تجربی بهره می بردند، ایشان معتقد به معماری کردن در زمان حال، برای حال و براساس نیازهای امروز بودند، نه به روش گذشته بلکه در چهارچوب اصول گذشته؛ اصولی که نتنها در معماری بلکه در دیگر هنرها نیز پایه و اصل شناخته می شوند. اصولی که در همه ی دوره های تاریخی ایران همواره ثابت بوده و مانع کجروی معمار و هنرمند می شده. ایشان در این مسیر به معرفی 5 پایه در معماری ایرانی پرداختند: درون گرایی، خود بسندگی، نیارش، مردم واری و پرهیز از بیهودگی،که امروز برای ما در حد کلیاتی شناخته شده اند، و کمتر توجهی به آنها در طراحی معماری امروز می شود و یا کمتر تحقیقی برای شناخت بهتر ، رد یا اثبات آنها صورت گرفته است، در واقع با این که به اصول معماری معروفند اما هنوز اصل بودن آنها به اثبات نرسیده است، تعاریف آنها در حد کلیاتی با مصادیق محدود باقی مانده است. لذا به نظر می آید که تبیین این پایه ها، سنجش میزان کاربردی بودن آنها و نحوه کاربرد شان در معماری امروز امری لازم و مورد نیاز می باشد. انگیزه این رساله رسیدن به تعریفی روشن از این پایه ها و بررسی قابلیت استفاده از آنها در معماری امروز و نحوه ی کابرد آنها می باشد. شناخت مرزهای این پایه ها و میزان ارتباط آنها با هم نیز از مواردی است که به آن پرداخته شده است.