با توجه به افزایش تولید و تنوع آلاینده ها و داروهای درمانی، رادیواکتیو و همچنین عدم امکان توسعه بیمارستان ها با به توجه قرار گرفتن این مراکز در فضای شهری و محدودیت زمین، بهینه سازی و بروز نمودن تصفیه خانه های این مراکز، امری ضروری می باشد. فاضلاب های بیمارستانی از نقطه نظر دارا بودن میکروارگانیزم های بیماریزا، مواد رادیو اکتیو و مواد زائد داروئی و غیره از اهمیت ویژه ای برخوردار و دفع آنها بدون تصفیه به محیط می تواند خطرات جدی برای بهداشت همگانی در بر داشته باشد. با توجه به قدمت تصفیه خانه های بیمارستان ها و رشد جمعیت و به تبع آن پذیرش بیمار و افزایش فاضلاب، بهینه سازی و در صورت لزوم ساخت و یا توسعه فضا های موجود گریبان گیر مدیریت در آینده نه چندان دور خواهد بود. در این تحقیق تصفیه خانه فاضلاب بیمارستان بابل کلینیک به مدت بیش از دو ماه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. جهت بهینه سازی راندمان این تصفیه خانه یک پایلوت ترکیبی mbr (membrane biological reactor) به حجم مفید 80 لیتر مورد بهره برداری قرار گرفت که از دو مدول غشاییhollow fiber با مساحت سطح 4 m2 و از جنس پروپیلن که درون تانک هوادهی و در بالاتر از یک دیفیوز بشقابی به قطر 20 cm قرار دارند، استفاده گردید. لازم به ذکر است که این غشاها از گروه نانوفیلترها بوده و دارای منافذ 100 nm هستند. نرخ بار آلی ورودی به سیستم mbr برابر با 3.6 kg bod/m3.day است و جریان خروجی (فلاکس) آن برابر 0.36 m3/m2.day است. میزان حذف cod، bod، n-nh3، n-no3 و p-po4 در سیستم موجود لجن فعال تصفیه خانه بیمارستان بابل کلینیک به ترتیب برابر 85، 70، 40، 35 و 10 درصد می باشد در حالی که مقادیر حذف همین پارامترها توسط پایلوت mbr به ترتیب برابر 95، 95، 90، 87 و 68 درصد می باشد. همچنین میزان حذف کدورت، tss، tds و ts در سیستم موجود به ترتیب برابر 80، 60، 13 و 20 درصد می باشد در حالی که مقادیر حذف همین پارامترها توسط پایلوت mbr به ترتیب برابر 99، 99، 60 و 66 درصد می باشد. این مسئله نشان دهنده کارایی بسیار خوب سیستم نانو فیلتراسیون بکار رفته در mbr می باشد. میزان mlss در تانک هوادهی پایلوت mbr در طول زمان و با توجه به جلوگیری نمودن از خروج توده بیولوژیکی افزایش یافته و در انتهای دوره آزمایشات به مقداربالاتر از 6000 mg/l رسید در حالی که این مقدار در سیستم موجود در حدود 1000 mg/l بوده است. در این سیستم با گذشت زمان از شروع بهره برداری از پایلوت mbr لایه ای ژله ای بر روی غشاء تشکیل شد که با استفاده از سیستم backwash پایلوت و با زمان کاری 5-10 min/day این کیک ژله ای کنترل شده و از افزایش شدید افت فشار جلوگیری به عمل آمد. در طی مدت بهره برداری از پایلوت به دلیل استفاده صحیح از سیستم شستشوی معکوس نیازی به شستشوی شیمیایی نبوده است.