نام پژوهشگر: سیده فرشته شاهمیری

عنوان نقش فرآیند ساخت در آموزش فرآیند طراحی معماری عنوان بخش عملی طراحی مرکز تحقیقات ساخت و ارائه ی پیش الگوهای طراحی در تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده معماری و شهرسازی 1390
  سیده فرشته شاهمیری   مصطفی کیانی

چکیده زمانی که از چیستی " هدف طراحی معماری " پرسش می شود ، جامع ترین پاسخ مبنی بر یافتن نمودی عینی و کالبدی فیزیکی از طراحی ، قرار می گیرد . این پاسخ ، سبب ساز پرسشی دیگر مبنی بر چگونگی دست یابی به چنین " فرآورده ی" از طراحی می گردد و لزوم و اهمیت تاکید و تکیه بر" فرآیند محوری طراحی"را مطرح می سازد . به اقتضای ماهیت دیجیتال عصر کنونی ، و نیز پیچیدگی های بسیاری که در فرم , عملکرد ، کنترل و مدیریت پروژه وبرخی موارد دیگر ، در پروژه های معاصر حاکم است ، قطعا لزوم وجود رویکردی متفاوت به مقوله ی طراحی در نسبت با گذشته مطرح می گردد . رویکردی که بتواند با " کلی نگری" به مسئله ی طراحی ومقتضیات آن ، " انسجام " لازم را در تمامی عوامل شکل دهنده و پیش برنده ی فرآیند طراحی ساخت فراهم آورد . چنین رویکردی به فرآیند طراحی که اصطلاحا رویکرد " پارامتریک " نامیده می شود ، توانای انسجام بخشی بین کلیه ی پارامتر های دخیل و کنترل کننده و حفظ کننده ی تاثیرگذاری ها ، تاثیر پذیری ها و تغییرات صورت گرفته در فرآیند طراحی می باشد . تلفیق چنین دیدگاهی پارامتریک با ویژگی های دیجیتال عصر حاضر ، مبتنی بر تمرکز بر جایگاه کامپیوتر در فرآیند طراحی و ساخت ، الگو مداری و قاعده مندی ناشی از محاسبه گری را در فرآیند طراحی سبب می شود . این نحوه ی برخورد ، فرآیند ساخت را به عنوان تابعی وابسته با دیگر توابع حاضر در طراحی در نظر می گیرد و بازه ای از تغییرات مقیاسی نمود های ساخت را در طی فرآیند طراحی ساخت سبب می شود . نکته در آن است که این تغییرات مقیاسی ، دیگر پارامترهای دخیل را تحت تاثیر قرار می دهد . به صورتی که تابع ساخت در طی چنین روند و فرآیندی هم جنبه ی "زایایی الگوهای طراحی" را فراهم می آورد و هم به صورت تابعی متغیر در" سنجش صحت فرآیند طراحی" عمل می کند . این نحوه ی رویکرد به مقوله ی ساخت که از وجود زبان خوانشی مشترک مبنی بر کد بندی های معین و واسط بین نرم افزارهای زایای طراحی وابزارهای ساخت دیجیتال مثل انواع برش های لیزر و پرینترهای سه بعدی حجمی، ناشی می شود ، می تواند از جنبه ی آزمون سنجی ها خارج شده و متناسب با مقیاس ها و تکنیک های مختلف به فرآورده ی نهایی فرآیند طراحی بدل شود . در واقع چنین جایگاهی از ساخت دیجیتال در فرآیند طراحی است که منجر به انسجام دو فرآیند چرخه ای طراحی و فرآیند پی رفتی والبته بدون امکان بازگشت ساخت در دنیای واقعی , می گردد . بیان موکد این نکته لازم است که در فرآیند طراحی معماری دیجیتال و پارامتریک کنونی ، فرآیند ساخت فقط متمرکز بر محصول طراحی نبوده ، بلکه مهم تر از آن ، قادر به تاثیر گذاری و شکل دهی فرآیند طراحی می گردد . در واقع چنین رویکردی است که " ساخت پذیر بودن " امر طراحی را تحقق می بخشد و دیدگاهی واقع گرایانه را در طی فرآیند طراحی تثبیت می کند . برگزیدن چنین روشی در آموزش معماری ، سبب می شود بسیاری از مسائلی که اغلب در دوران آموزش آکادمیک دانشجویان مجهول مانده و نادیده گرفته می شوند , مسائلی چون دیتیل ها ، تنوع و نحوه ی انتخاب متریال ها ، روش های مونتاژ و تکنیک های سرهم بندی ، امکان بروز و واکاوی یافته و ساخت در دنیای واقعی با تنوع حرکت در طیف مقیاس های مختلف را معنا بخشد . این چنین فرآیندی ناشی از برهم کنش و تعامل مستقیم طراحی ِ ساخت و متعاقبا ساخت ِ طراحی با در نظر گیری تمام پارامترهای دخیل ، نمونه ی کاملی از فرآیند طراحی یکپارچه را عرضه می دارد . لزوم و اهمیت داشتن چنین رویکردی به طراحی معماری چنان ضروری است که در اکثر سیستم های آموزشی آکادمیک ، حوزه ای تحت عنوان " طراحی ساخت دیجیتال " قرار گرفته که لزوم ساخت و انواع تکنیک ها و ابزارهای ساخت دیجیتال را در ضمن فرآیند طراحی نهادینه می سازد . اصطلاحات کلیدی : - پارامتریسیزم - طراحی یکپارچه - طراحی فرآیند محور - طراحی قاعده مند - طراحی ِ ساخت و ساخت ِ طراحی - ساخت و ساخت پذیری - ابزار و تکنیک های ساخت - طراحی ساخت دیجیتال