از آنجائیکه دو امپراتوری ایران (ساسانیان) و روم شرقی (بیزانس) در تمام عمر خود دو قطب اصلی قدرت در جهان آن روزگار بودند و هر کدام فرهنگ و تمدن و نیز ویژگی های سیاسی، اجتماعی، و مذهبی خاص خود را داشتند، برای پیشبرد اهداف و دسترسی به منافع بیشتر خود ناگزیر به ایجاد روابط و مناسبات با یکدیگر بودند. این مناسبات از جنگ گرفته تا صلح و از مناسبات تجاری و مذهبی گرفته تا روابط فرهنگی و علمی متقابل را در بر می گرفت. هر کدام از این مقوله ها در جای خود قابل بحث و بررسی است. در این رساله سعی بر آن است تا با تکیه بر منابع دسته اول و منابع مطالعاتی مرتبط و نیز با استفاده از تحلیل شخصی به بررسی چگونگی مناسبات و روابط سیاسی، تجاری و فرهنگی دو امپراتوری و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر پرداخته شود.