نام پژوهشگر: جلال بخت آزما
جلال بخت آزما مصطفی سلیمی فر
منطقه آسیای مرکزی با ویژگیهای خاص خود از دیرباز مورد اهمیت بوده است. آمارها حاکی از آن است که علی رغم رشد زیاد واردات و نیز بزرگ شدن بازار این منطقه در سال های اخیر، سهم بازار ایران از بین کل صادرکنندگان به این منطقه کاهش یافته است. لذا ضرورت دارد تا مشکلات موجود شناسایی، مزیت نسبی کالاهای صادراتی به این منطقه بررسی و بازارهای صادراتی این منطقه مجدداً اولویت بندی گردد. باتوجه به سهم نخست استان خراسان رضوی در بین استان های کشور از صادرات به این منطقه، اولویت بندی کشورهای منطقه آسیای میانه به عنوان هدف صادراتی این استان انتخاب گردید. بدین منظور، پرسشنامه هایی بین مسوولین بازرگانی استان خراسان رضوی، تجار و کارشناسان بازاریابی استان توزیع گردید. برای تحلیل داده ها نیز از روش های مزیت نسبی آشکارشده (rca)، تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و روش اولویت بندی ترجیحی براساس تشابه به پاسخ ایده آل (topsis) استفاده شد. نتایج پژوهش اولویت های کالایی هر کشور را برای صادرات ایران بدست آورد. همچنین نتایج حاکی از آن است که اولویت نخست صادراتی کالاهای استان، کشور قزاقستان بوده و پس از آن، به ترتیب کشورهای قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان قرار دارند. همچنین با توجه به سوال اصلی این پژوهش، مشخص می شود که کشور ترکمنستان، علی رغم همجوار بودن با استان خراسان رضوی، در اولویت نخست صادراتی این استان قرار ندارد.