در این پایانامه دو کار تحقیقاتی با استفاده از دستگاه طیف سنج تحرک یونی (با منبع یونیزاسیون الکترواسپری) به دو شیوه مختلف مثبت و منفی انجام شد. در کار اول دستگاه طیف سنج تحرک یونی (ims) در مد مثبت، برای آنالیز همزمان کافئین وتئوفیلین بدون استفاده از روش های با قدرت جداسازی بالا (مثل gc،hplc یا ce) مورد استفاده قرار گرفته است. تکنیک ارائه شده یک تکنیک ارزان قیمت و سریع برای اندازه گیری همزمان زانتین ها در داخل نمونه های بیولوژیکی و غذایی می باشد. روش استخراج با پلیمرهای حکاکی شده مولکولی (به عنوان فاز جامد استخراجی) برای استخراج کافئین و تئوفیلین از نمونه های حقیقی با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت. حد تشخیص روش برای کافئینµg/ml 0/2 و برای تئوفیلین µg/ml 0/3 بدست آمد. ناحیه خطی روش در حدود دو مرتیه ده تایی برای این ترکیبات، نشان از مناسب بودن روش ارائه شده برای آنالیز ترکیبات مورد نظر است. نمونه های حقیقی مختلف از چای و پلاسمای خون با روش ارائه شده مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج بدست آمده توانایی دستگاه ims برای آشکارسازی همزمان ترکیبات کافئین و تئوفیلین را تایید می کند. در کار تحقیقاتی دوم، برای اولین بار با استفاده از یک روش جدید و ساده، تیوسیانات موجود در بزاق دهان افراد مختلف سیگاری و غیرسیگاری اندازه گیری شد. دستگاه ارزان قیمت و سریع طیف سنج تحرک یونی (ims)، در مد منفی برای اندازه گیری مستقیم این ترکیب در بزاق دهان انسان استفاده شد. در این روش تیوسیانات موجود در بزاق دهان انسان بدون نیاز به روش های استخراج و جداسازی اندازه گیری می شود. تنها روش آماده سازی بکار رفته برای نمونه حقیقی، سانتریفوژ کردن و رقیق سازی با حلال الکترواسپری می باشد. مدت زمان لازم برای آنالیز این ترکیب با روش ارائه شده در حدود 15 دقیقه و حدتشخیص برای اندازه گیری تیوسیاناتµg/ml 0/003 بدست آمد. ناحیه خطی روش ارائه شده دو مرتبه ده تایی، و مناسب بودن روش ارائه شده را نشان می دهد. نمونه حقیقی بزاق دهان برای سه دسته از افراد مختلف ( غیرسیگاری– سیگاری متوسط– سیگاری قوی) مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج بدست آمده توانایی روش ارائه شده برای تشخیص افراد سیگاری از غیرسیگاری را تایید کرد

دراین پایان نامه، برای اولین بار از ترکیب روش ریزاستخراج مایع- مایع- مایع با فیبر های توخالی و آنالیز به کمک دستگاه طیف سنج تحرک یونی (ims) ،به منظور پیش تغلیظ و اندازه گیری آنالیت های دارویی در نمونه های بیولوژیکی شامل پلاسما و ادرار استفاده گردید. در تکنیک ریزاستخراج مایع- مایع- مایع با فیبر های توخالی، فاز آلی در منافذ فیبر توخالی متخلخل پلی پروپیلنی به طول 3/1 سانتی متر به حالت اشباع در آمده و حجم داخلی فیبر توخالی توسط محلول استیک اسید) 50/0 مولار) به عنوان محلول پذیرنده توسط سوزن سرنگ پرشده و سپس برای استخراج آنالیت از 3 میلی لیتر نمونه ی آبی با ph بازی بکار گرفته شد. پارامترهای موثر بر استخراج سه فازی شامل نوع حلال, ph محلول نمونه،اسیدیته محلول پذیرنده، سرعت همزدن محلول نمونه، مقدار نمک، دمای استخراج و زمان استخراج مورد مطالعه قرار گرفتند. بهترین راندمان استخراج برای فیبر توخالی به طول 3/1 سانتی متر آغشته شده به حلال اکتانول, 0/9ph= برای محلول نمونه بدون اضافه کردنnacl , محلول پذیرنده 50/0 مولار نسبت به محلول اسید استیک، سرعت همزدن 900 دور در دقیقه, زمان استخراج 25 دقیقه در دمای محیط به دست آمد. گونه مورد آنالیز به طور کمی از محلول نمونه با فاکتور تغلیظ 104 به داخل فاز پذیرنده استخراج گردید. از آن جا که هزینه فیبر نسبتاً پایین است، برای هر بار استخراج از فیبر تازه استفاده گردید. در این روش حدتشخیص و دقت به ترتیب 0/2 میکروگرم بر لیترو% 5/5 به دست آمد. در کار دوم ازتکنیک ریزاستخراج مایع- مایع- مایع با فیبر های توخالی به کمک دستگاه طیف سنج تحرک یونی (ims) برای آنالیز همزمان دارو های ضد افسردگی شامل دزیپرامین، تریمیپرامین به کار گرفته شد. بهترین راندمان استخراج با حلال دودکان, سدیم هیدروکسید 020/0 مولار برای محلول نمونه, محلول پذیرنده 10/0 مولار نسبت به محلول اسید استیک، سرعت همزدن 860 دور در دقیقه, زمان استخراج 20 دقیقه در دمای ?c45 و در محلولی با غلظت 05/0 گرم بر میلی لیتر از nacl به دست آمد. حدتشخیص روش برای هر دو ترکیب 00/1 میکروگرم بر لیتر و دقت روش در محدوده بین 3/5-4/5 درصد بدست آمد. در نهایت تکنیک فوق برای اندازه گیری آنالیت ها در نمونه های پلاسما و ادرار با موفقعیت انجام شد.

ریز استخراج فاز مایع با فیبر توخالی از جمله روش های ریز استخراج با فاز مایع می باشد که در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در ریز استخراج با فیبر توخالی به صورت سه فازی، به منظور استخراج گونه های مورد نظر از فاز پذیرنده آبی استفاده می شود که این فاز پذیرنده آبی فقط قابل تزریق به دستگاه کروماتوگرافی مایع و الکتروفورز موئینه می باشد. بنابراین برای استخراج ترکیبات پیش از آنالیز با دستگاه کروماتوگرافی گازی از سیستم دو فازی استفاده می شود. در این تحقیق به جای استفاده از سیستم دو فازی، از روش ریز استخراج فاز مایع با فیبر توخالی به صورت سه فازی برای استخراج و پیش تغلیظ داروی دسیپرامین قبل از آنالیز با دستگاه کروماتوگرافی گازی استفاده شد. در این سیستم، به جای فاز پذیرنده آبی از متانول استفاده شد. در نتیجه سیستم سه فازی ارائه شده را می توان برای استخراج ترکیبات قبل از آنالیز با gc به کار برد. اندازه گیری دسیپرامین در نمونه های بیولوژیکی پلاسما و ادرار با مشتق سازی درون سرنگ و سپس تزریق به دستگاه کروماتوگرافی گازی با آشکارساز نیتروژن- فسفر انجام شد. در ریز استخراج مایع- مایع- مایع با فیبر توخالی، ابتدا حجم داخلی فیبر توخالی توسط حلال متانول به عنوان فاز پذیرنده پر شد. سپس فاز آلی (n- دودکان) در منافذ فیبر متخلخل پلی پروپیلنی به طول 8 میلی متر به حالت اشباع درآمد. استخراج از سه میلی لیتر محلول نمونه آبی با ph بازی صورت گرفت. هزینه پایین فیبرها، امکان استفاده از هر فیبر را تنها برای یک مرحله استخراج فراهم آورد. در نتیجه اثر حافظه با استفاده از این فیبرها حذف گردید. نمونه ها پس از استخراج، توسط استیک انیدرید مشتق سازی شدند. نمونه مشتق سازی شده، برای آنالیز به دستگاه gc-npd تزریق گردید. مشتق سازی با استفاده از 6/0 میکرولیتر از استیک انیدرید به مدت 2 دقیقه در دمای محیط انجام شد. پارامترهای موثر بر استخراج شامل نوع حلال، غلظت هیدروکسید سدیم در محلول نمونه، غلظت نمک، سرعت هم زدن محلول نمونه، دمای استخراج و زمان استخراج مورد مطالعه قرار گرفتند. بیشترین میزان راندمان استخراج با غلظت 05/0 مولار هیدروکسید سدیم در محلول نمونه، سرعت هم زدن 900 دور بر دقیقه، مدت زمان استخراج 25 دقیقه در دمای محیط و بدون افزایش نمک به محلول نمونه به دست آمد. در این روش، انحراف استاندارد نسبی 6/2 درصد در یک روز و 7/7 درصد بین روزها، حد تشخیص 02/0 میکروگرم بر لیتر، فاکتور غنی سازی 90 و مربع ضریب همبستگی 9986/0 برای داروی دسیپرامین حاصل شد.

چکیده در این تحقیق برای اولین بار از ریزاستخراج فاز جامد در سرنگ پرشده (meps) و دستگاه طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیـزاسیون الکتـرواسپری (esi/ims) برای تغلیـظ و تعیین همزمـان سه علف کش فنوکسـی اسیدی در نمونه های آبی استفاده شده است. دستگاه ارزان قیمت و سریع esi/ims در مد منفی برای اندازه گیری ترکیبات مورد مطالعه به کار برده شد. برای آماده کردن سرنگ، 4/1 میلی گرم از ذرات جامد (جاذب کوپلیمری oasis hlb) بین دو فیلتر در انتهای یک سرنگ گازبندی شده (با حجم 250 میکرولیتر) محبوس می شود. در این کار تحقیقاتی چندین پارامتر موثر بر کارایی ریزاستخراج فاز جامد با سرنگ پرشده، مورد بررسی قرار گرفتند. این پارامترها عبارتند از: ph نمونه آبی، حجم شویشی، تعداد و سرعت سیکل های عبوری نمونه روی جاذب. در این تکنیک برای آماده سازی جاذب، ابتدا 200*2 میکرولیتر متانول و سپس 200*2 میکرولیتر آب از جاذب عبور داده شد. توسط سولفوریک اسید 02/0 مولار، ph نمونه آبی در 2 تنظیم شد. در مرحله بارگذاری نمونه، به کمک یک موتور چرخشی با سرعت 5/2 میکرولیتر بر ثانیه، 200*7 میکرولیتر نمونه از روی جاذب عبور داده شد. هنگام تخلیه، نمونه برگشتی وارد ظرف نمونه نمی شد و هر بار نمونه تازه از جاذب عبور می کرد. جهت حذف مزاحمت هایی از قبیل سولفوریک اسید، جاذب با 100 میکرولیتر آب بسیار خالص شسته شد. جهت تبخیر و حذف آب باقیمانده، جاذب به مدت 5 دقیقه در معرض جریان آرام گاز نیتروژن قرار گرفت. برای واجذب کردن آنالیت ها از جاذب در مرحله شویش، 20 میکرولیتر متانول با سرعت 0/1 میکرولیتر بر ثانیه از جاذب عبـور داده شد. محلول شویشی به مدت 5 دقیقه در سرنگ باقی می ماند تا واجذب شدن بهتر صورت گیرد. سپس محلول شویشی با همان سرنگ استخراجی به لوپ تزریق دستگاه طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری تزریق شد. بعد از هر تزریق به منظور پاک سازی جاذب و آماده سازی سرنگ برای استخراج بعدی، آن را با 200*5 میکرولیتر متانول و سپس 200*5 میکرولیتر آب شسته شد. حد تشخیص آنالیت ها در ایـن روش 04/0 تا 08/0 میـکروگرم بر لیتـر و انحـراف استانداردهای نسبی 4 تا 10 درصـد، به دست آمد. کاربرد این تکنیک در آنالیز آنالیت ها در نمونه های آبی زیست محیطی، با اضافه کردن مقادیر کم این ترکیبات به نمونه های حقیقی بررسی شد. بازیابی های 76 تا 102 درصد، کارایی بالای این تکنیک در آنالیز علف کش های فنوکسی اسید را نشان می دهد. کلمات کلیدی: ریزاستخراج فاز جامد در سرنگ پرشده، طیف سنج تحرک یونی، منبع یونیزاسیون الکترواسپـری، نمونه های آبی، علف کش های فنوکسی اسید.

چکیده در این تحقیق، یک روش منحصر به فرد، به منظور پیش تغلیظ و اندازه گیری گزینشی داروی سالیسیلیک اسید در نمونه های بیولوژیکی، ارائه شده است. این روش در دو مرحله آماده سازی نمونه و سپس آشکارسازی و اندازه گیری دارو، توسط دستگاه طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری (esi-ims)، در مد منفی انجام شده است. روش ارائه شده، یک روش ارزان قیمت، بسیار حساس برای اندازه گیری این دارو می باشد. در مرحله آماده سازی نمونه، که منجر به جداسازی گزینشی داروی سالیسیلیک اسید می شود، از سیستم استخراجی فاز جامد مجهز به یک جاذب پلیمری حکاکی شده مولکولی(mip) استفاده شده است. جهت تهیه جاذب پلیمری mip از روش غیرکووالانسی، با مونومر فعال 4-وینیل پیریدین، اتصال دهنده عرضی اتیلن گلیکول دی متااکریلات، آغازگر 2و2- آزوبیس (2- متیل پروپیونیتریل) و سالیسیلیک اسید به عنوان مولکول الگو، استفاده شده است. در این کار تحقیقاتی، چندین پارامتر موثر بر کارایی جاذب پلیمری حکاکی شده با مولکول، مورد بررسی قرار گرفتند. این پارامترها عبارتند از: نسبت حجمی حلال استخراج کننده، ph نمونه آبی، سرعت جریان عبوری نمونه روی جاذب، نسبت حجمی حلال شستشو. در این روش برای آماده سازی جاذب، ابتدا 0/2 میلی لیتر متانول و سپس 0/2 میلی لیتر آب از جاذب عبور داده شد. در مرحله بار گذاری نمونه، 0/2 میلی لیتر نمونه از روی جاذب عبور داده شد. جهت حذف، مزاحمت ها، جاذب با 0/2 میلی لیتر از حلال متانول و آب با نسبت (5:95) شسته شد. سپس برای واجذب کردن ترکیب سالیسیلیک اسید از جاذب در مرحله شویش،0/2 میلی لیتر متانول با سرعت 40/0 میلی لیتر بر دقیقه از جاذب عبور داده شد. در پایان،0/200 میکرو لیتر از محلول شویشی توسط گاز نیتروژن حلال زدایی شد در ادامه،0/200 میکرو لیتر از حلال متانول به همان ظرف اضافه شد.پس از یکنواخت کردن محلول 0/20 میکرو لیتر از آن به دستگاه ims-esi تزریق شد. همچنین از جاذب پلیمر حکاکی نشده مشابه، برای ارزیابی قابلیت mip استفاده شد فاکتورپیش تغلیظ 97 به دست آمد. نتایج به دست آمده در شرایط بهینه نشان می دهد که جاذب mip دارای خاصیت انتخاب گری مطلوب با ظرفیت بازداری نزدیک به mg/g 6/2 می باشد. حد تشخیص این دستگاه برای داروی سالیسیلیک اسید، µg/ml 008/0 به دست آمد که نشان دهنده حساسیت بالا روش آنالیزی می باشد. ناحیه خطی روش در حدود دو مرتیه (00/2-02/0) برای این دارو، نشان از مناسب بودن روش ارائه شده برای آنالیز ترکیب سالیسیلیک اسید می باشد. انحراف استاندارد نسبی کمتر از %6 ، تکرارپذیری خوب روش رانشان می دهد. کاربرد این روش در استخراج داروی سالیسیلیک اسید در نمونه های بیولوژیکی پلاسما و ادرار انسان، پس از اضافه کردن مقادیر کم این ترکیب به نمونه های حقیقی و همچنین پس از مصرف دارو توسط شخص داوطلب بررسی شد. بازیابی های 84- 95 درصد، کارایی بالای این روش در آنالیز سالیسیلیک اسید را نشان می دهد.

در این تحقیق، ابتدا توانایی دستگاه اسپکترومتری تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری (esi-ims) به منظور آشکارسازی و اندازه گیری داروی پیوگلیتازون به عنوان یک داروی ضد دیابت مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که با استفاده از این دستگاه می توان داروی مذکور را در هر دو مد مثبت و منفی دستگاه esi-ims آنالیز نمود. حد تشخیص های به دست آمده برای این دارو، در مد منفی و مثبت دستگاه esi-ims به ترتیب برابر ng/ml 8 و ng/ml 20 بودند که نشان دهنده ی توانایی بالای این دستگاه در آنالیز مقادیر ناچیز این دارو است. در ادامه به منظور استخراج گزینشی دارو از پلاسمای گاو، از سیستم گزینش پذیر استخراج فاز جامد مجهز به جاذب پلیمری حکاکی شده ی مولکولی (mip) استفاده شد. به منظور تهیه ی جاذب پلیمری mip از روش غیر کووالانسی، با مونومر عامل دار متاآکریلیک اسید (maa)، اتصال دهنده ی عرضی اتیلن گلیکول دی متاآکریلات (edma)، آغازگر 2،َ2- آزوبیس (2- متیل پروپیونیتریل) و پیوگلیتازون به عنوان مولکول الگو استفاده گردید. بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه، از سیستم mip-ims می-توان به عنوان یک سیستم توانمند در جداسازی، پیش تغلیظ و آشکارسازی داروی پیوگلیتازون در نمونه های سرم پلاسما استفاده نمود. روش ارائه شده در این پایان نامه از نظر حساسیت، گزینش پذیری، میزان بازیابی، تکرارپذیری و ظرفیت ستون مورد بررسی قرار گرفت. ناحیه ی خطی برای این دارو در مد منفی دستگاه esi-ims، ?g/ml 00/2-02/0 و در مد مثبت ?g/ml 00/20- 10/0 می-باشد. درصد بازیابی بالای %88، نشان از کارایی بالای این روش در آنالیز داروی پیوگلیتازون است. همچنین مقدار انحراف استاندارد نسبی روش برای تمام آزمایش ها کمتر از %6 بود. با استفاده از این تکنیک جفت شده، نمونه های حقیقی مختلفی مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج به دست آمده نشان دادند که این نمونه ها قبل از آنالیز با ims، به عنوان یک تکنیک آشکارسازی، با استفاده از روش جداسازی mip، به مقدار قابل ملاحظه ای تمیزسازی می شوند.

دراین پایان نامه، از ترکیب روش ریزاستخراج مایع- مایع- مایع با فیبر های توخالی و دستگاه طیف سنج تحرک یونی (ims)، به ترتیب پیش تغلیظ و اندازه گیری داروی پروپرانولول در نمونه های بیولوژیکی شامل پلاسما و ادرار استفاده گردید. برای یافتن راندمان بهتر استخراج سه فازی آبی الی آبی با فاز پذیرنده استیک اسید و استخراج سه فازی آبی الی الی با فاز پذیرنده متانول مورد مقایسه قرار گرفت. در روش ریزاستخراج مایع- مایع- مایع با فیبر های توخالی، فاز آلی در منافذ فیبر توخالی متخلخل پلی پروپیلنی به حالت اشباع می رسد. حجم داخلی فیبر توخالی توسط فاز پذیرنده به وسیله سرنگ پرشده و سپس برای استخراج آنالیت از 3 میلی-لیتر نمونه ی آبی با ph بازی به کار گرفته شد. پارامترهای موثر بر استخراج شامل نوع حلال, ph محلول نمونه، اسیدیته محلول پذیرنده، سرعت هم زدن محلول نمونه، مقدار نمک، دمای استخراج و زمان استخراج مورد مطالعه قرار گرفتند. راندمان ریز استخراج با فاز پذیرنده استیک اسید با فیبر توخالی به طول 3/1 سانتی متر آغشته شده به حلال ایزوآمیل بنزوات با غلظت 3-10*0/1 مولار سدیم هیدروکسید برای محلول نمونه, بدون اضافه کردنnacl , محلول پذیرنده 3-10*0/5 مولار نسبت به محلول اسید استیک، سرعت همزدن 1000 دور در دقیقه, زمان استخراج 20 دقیقه در دمای محیط به دست آمد. سپس 3 میکرولیتر فاز پذیرنده استخراج شده به داخل سرنگ کشیده و با 15 میکرولیتر متانول ترکیب شد و به دستگاه اسپکترومتر تحرک یونی تزریق گردید. گونه مورد آنالیز به طور کمی از محلول نمونه با فاکتور غنی سازی 40 به داخل فاز پذیرنده استخراج گردید. در این روش درصد انحراف استاندارد نسبی در یک روز 6 و بین روزها 12 درصد بود. علت این امر تاثیر استیک اسید بر اسپری می باشد. حدتشخیص 6/1 میکروگرم بر لیتر حاصل شد. مربع ضریب همبستگی برای ترکیب مورد مطالعه 991/0 بود. راندمان ریزاستخراج با فاز پذیرنده متانول به کمک دستگاه طیف-سنج تحرک یونی (ims) برای آنالیز پروپرانولول مشخص شد. بهترین راندمان استخراج با حلال دودکان و غلظت سدیم هیدروکسید 3-10*0/1 مولار برای محلول نمونه, محلول پذیرنده متانول با غلظت 4-10*0/5 مولار نسبت به محلول اسید استیک ، سرعت همزدن 1200 دور در دقیقه, زمان استخراج 15 دقیقه در دمای محیط و بدون حضور نمک nacl به دست آمد. گونه مورد آنالیز به طور کمی از محلول نمونه با فاکتور غنی سازی 21 به داخل فاز پذیرنده استخراج گردید. در این روش درصد انحراف استاندارد نسبی در یک روز 7 و بین روزها 5 درصد و حدتشخیص 76/1 میکروگرم بر لیتر بود. اندازه مربع ضریب همبستگی برای ترکیب مورد مطالعه برابر 993/0 است. نتایج نشان می دهد که ریزاستخراج های با فاز پذیرنده استیک اسید ومتانول دارای حد تشخیص و محدوده خطی تقریبا نزدیک به هم هستند. فاکتور غنی سازی ریزاستخراج با فاز پذیرنده استیک اسید برابر 40 و با فازپذیرنده متانول برابر 21 می باشد. استفاده از متانول به دلیل عدم نیاز به رقیق سازی منجر به افزایش سرعت در روند انجام کار خواهد شد.? کلمات کلیدی: ریزاستخراج مایع- مایع- مایع، ریزاستخراج بر اساس فیبر توخالی با فاز پذیرنده استیک اسید، ریزاستخراج بر اساس فیبر توخالی با فاز پذیرنده متانول، مواد دارویی، داروی فشار خون، پروپرانولول، طیف سنج تحرک یونی.

در این رساله، از روش پلیمرهای حکاکی شده مولکولی (mip) جهت استخراج آنالیت از بافت نمونه استفاده شد. جهت بهبود خصوصیات mip در هر روش، استراتژی ساخت پلیمر تغییر داده شد. در کار اول از این رساله mip به عنوان جاذبی گزینش پذیر به منظور جداسازی داروی فنازوپیریدین از بافت های پیچیده مانند سرم خون انسان به کار گرفته شد. روش استخراج با پلیمرهای حکاکی شده مولکولی (به عنوان فاز جامد استخراجی) برای استخراج فنازوپیریدین از نمونه های حقیقی با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت. حد تشخیص روش برای فنازوپیریدین ng/ml 2/0 بدست آمد. ناحیه خطی روش در حدود دو مرتبه ده تایی (1-100 ng/ml) برای این ترکیب، نشان از مناسب بودن روش ارائه شده برای آنالیز ترکیب مورد نظر است. بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه، از سیستم ترکیبی mip به اسپکترومتری تحرک یونی می توان به عنوان یک سیستم توانمند در جداسازی، پیش تغلیظ و اندازه گیری داروی فنازوپیریدین در نمونه های داروی اضافه شده به سرم خون استفاده نمود. نتایج نشان داد که این نمونه ها قبل از آنالیز با اسپکترومتری تحرک یونی، به عنوان یک تکنیک آشکارسازی، با استفاده از روش جداسازی mip، به مقدار قابل ملاحظه ای پاکسازی می شوند. در کار دوم جهت بهبود خصوصیات mip، سعی شد تا پلیمر بر روی سطح نانو لوله های کربنی تشکیل شود. نتایج از ظرفیت بالای جذب هیدروکلروتیازید (به عنوان مولکول الگو) نشان می دهد که می توان با تشکیل یک لایه نانو از mip بر روی نانو لوله های کربنی چند دیواره تعداد مکان های پیوند در دسترس در مقایسه با ساخت mip به روش پلیمریزاسیون توده ای بهبود بخشید. علاوه بر این برخی از تکنیک ها تشکیل هموژن سایت های پیوند در mip را نشان دادند. برای تغییر ضخامت لایه mip روی سطح نانو لوله های کربنی می توان مقدار مونومر و اتصال دهنده عرضی را تغییر داد. همچنین ذرات mipcnt گزینش پذیری خوبی را نسبت به هیدروکلروتیازید در مقایسه با فنازوپیریدین و پریمیدن نشان داد که از لحاظ گروه های عاملی مشابهت داشتند ولی از لحاظ کنفورماسیون متفاوت بودند. ایزوترم جذب مقدار جذب بیشتری برای هیدروکلروتیازید در mipcnt نسبت به نانوذرات حکاکی نشده نشان داد. ظرفیت جذب برای هیدروکلروتیازید ?g/mg 0/93 به دست آمد و ضریب حکاکی برای آن 1/8 حاصل شد. در کار سوم از یک لایه نانومتری mip جهت کنفورماسیون مناسب برای کاتالیز نمودن اکسیداسیون آلوپورینول استفاده شد. همچنین یک حسگر حساس الکتروشیمیایی برای آلوپورینول بر اساس تشکیل mip بر روی سطح نانو لوله های کربنی ساخته شد. یک فیلم نازک از mip بر سطح نانو لوله های کربنی با مکان های تشخیص ویژه برای آلوپورینول روی الکترود کربن شیشه ای تشکیل شد. مورفولوژی و ویژگی های فیلم بوسیله میکروسکوپ روبش الکترونی ، ولتامتری چرخه ای و امپدانس بررسی شد. زمان تعادل برای جذب آلوپورینول بر سطح الکترود 9 دقیقه می باشد. دامنه خطی و حد تشخیص برای آشکارسازی آلوپورینول 0/1-01/0 میکرومولار و 88/6 نانومولار می-باشد. فیلم mipcnt گزینش پذیری خوبی برای آلوپورینول نشان داد. نهایتا الکترود اصلاح شده بطور موفقیت آمیزی جهت اندازه-گیری آلوپورینول در نمونه های داروی اضافه شده به سرم خون انسان به کار برده شد. در کار چهارم، تهیه یک حسگر الکتروشیمیایی حکاکی شده مولکولی برای اندازه گیری وارفارین با استفاده از نشاندن الکتروشیمیایی لایه ای از فیلم پلیمری mip بین نانو لوله های کربنی چند دیواره مورد ارزیابی قرار گرفت. الکترود اصلاح شده گزینش پذیری خوبی به وارفارین با درصدهای بازیابی بالا نشان داد. حد تشخیص روش ?g/ml 004/0 به دست آمد. حسگر حکاکی شده سر عت پاسخ بسیار بالایی به آنالیت را نشان می دهد. این اثر به خاطر نسبت بالای سایت های پیوندی در سطح و نسبت بالای سطح به حجم به دلیل استفاده از نانو لوله های کربنی می باشد. بنابراین مولکول آنالیت تمایل خوبی به سایت های پیوندی نمایش می دهد. نهایتا کاربرد الکترود اصلاح شده در آنالیز نمونه های داروی اضافه شده به سرم خون انسان مورد ارزیابی قرار گرفت. در کار چهارم، یک حسگر حساس به داروی لورازپام بر اساس استراتژی حکاکی مولکولی و با استفاده از روش پلیمریزاسیون ارائه شد. فیلم نازکی از mip بین نانو لوله های کربنی چند دیواره و نانوذرات طلا که همانند لایه دوگانه عمل می کنند قرار گرفت. الکترود حکاکی شده ارائه شده ظرفیت و حساسیت بالایی نسبت به لورازپام نشان داد. حد تشخیص روش ارائه شده nm 2/0 به دست آمد. این حسگر سرعت پاسخ بالایی به آنالیت داشت که به دلیل تشکیل mip بر روی نانوذرات و دسترسی بسیار آسان تر نسبت به قبل برای آنالیت به حفره های پلیمر می باشد. همچنین در این حالت نسبت مساحت سطح به حجم پلیمر به دلیل تشکیل mip بر روی نانوذرات افزایش یافته است. در نهایت قابلیت کاربرد الکترود ارائه شده در آنالیز داروی لورازپام در نمونه های داروی اضافه شده به سرم خون انسان مورد ارزیابی قرار گرفت. در کار آخر طریقه ساخت پلیمرهای حکاکی شده به روش سل-ژل تغییر داده شد و حسگری حساس جهت اندازه گیری داروی پرومازین ارائه گردید. با آماده کردن محلول سل، سل-ژل در حضور دارو بر روی سطح الکترود کربن شیشه به روش الکتروپلیمریزاسیون تشکیل گردید. نتایج به دست آمده از ولتاموگرام ها در روبش های متوالی و امپدانس این ادعا را تایید نمودند. بر روی پلیمر سل-ژل نانوذرات طلا جهت افزایش حساسیت به روش پتانسیواستات نشانده شد. حسگر ارائه شده گزینش پذیری به همراه بازیابی های با درصد بالا را ارائه داد. ضریب حکاکی برای این حسگر 8/5 حاصل شد که نشان از قرار گرفتن مناسب داروی پرومازین در حفره های mip سل-ژل و برهمکنش مناسب با حفره ها می باشد. حد تشخیص روش nm 07/0 به دست آمد. توانایی الکترود ارائه شده جهت آنالیز دارو پرومازین در نمونه های داروی اضافه شده به سرم خون انسان مورد ارزیابی قرار گرفت که درصدهای بازیابی بالا حاکی از کارایی حسگر در آنالیز نمونه های پیچیده را دارد.

در این پایان نامه برای اولین بار از تکنیک جفت شده ریزاستخراج مایع- مایع پخشی- اسپکترومتر تحرک یونی با منبع یونیزاسیون تخلیه کرونا (dllme-cd-ims ) برای آنالیز آفت کش مالاتیون در نمونه های حقیقی سیب، آب سطحی و آب زیرزمینی استفاده شده است. ریز استخراج مایع- مایع پخشی، روشی ارزان قیمت، سریع با کارکرد آسان و فاکتور تغلیظ بالا می باشد. در این روش مخلوطی از 45 میکرولیتر کربن تتراکلرید (حلال استخراج کننده) و 1 میلی لیتر متانول (حلال پاشنده) به سرعت به 5 میلی لیتر محلول آبی حاوی آنالیت تزریق شد. پس از سانتریفوژ محلول ( 3000 دور بر دقیقه به مدت 5 دقیقه) قطرات ریز کربن تتراکلرید در انتهای لوله آزمایش با انتهای مخروطی شکل ته نشین شدند. فاز ته نشین شده (23 میکرولیتر) به صورت مستقیم و بدون تبخیر حلال به وسیله محفظه تزریق جدید طراحی شده برای دستگاه اسپکترومتر تحرک یونی با منبع یونیزاسیون تخلیه کرونا، به این دستگاه تزریق شد. پارامتر های موثر بر بازده استخراج از قبیل نوع و حجم حلال استخراج کننده، امکان سنجی تزریق مستقیم فاز ته نشین شده به دستگاه cd-ims، نوع و حجم حلال پاشنده، اثر افزایش نمک و ph محلول مورد بررسی قرار گرفت. تحت شرایط بهینه فاکتور تغلیط 150، بازیابی نسبی % 81، محدوده خطی 200-4 میکروگرم بر لیتر، حد تشخیص 83/1 میکروگرم بر لیتر و انحراف استاندارد نسبی (rsd ) % 6/7 به دست آمد. نتایج حاصل نشان دهنده مناسب بودن تکنیک مورد استفاده در این پایان نامه برای اندازه گیری آفت-کش مالاتیون در نمونه های حقیقی سیب، آب سطحی و آب زیرزمینی می باشد.

در این پایان نامه از فرایند سل- ژل برای ساخت جاذب پلی دی متیل سیلوکسان بر روی سیم استیل استفاده شده است. پس از آن داروی ترامادول توسط روش ریزاستخراج فاز جامد، استخراج و با دستگاه طیف سنج تحرک یونی آنالیز شد. یک محفظه تزریق برای اتصال ریزاستخراج فاز جامد به دستگاه طیف سنج تحرک یونی ساخته شد. در این طراحی، ورودی نمونه، ورودی گاز و محل قرار گیری المنت در یک قطعه قرار دارد. حجم مرده محفظه تزریق بسیار کم است به طوری که نمونه به سرعت محفظه تزریق را ترک کرده و وارد دستگاه طیف-سنج تحرک یونی می گردد، بنابراین پهن شدن پیک ها به حداقل می رسد. برای استخراج، پارامترهای غلظت نمک، غلظت naoh، دما، زمان تعادل و زمان استخراج مطالعه شد. بهترین راندمان استخراج در غلظت اشباع نمک، غلظت 15 میلی مولار naoh، دمای 97 درجه، زمان تعادل 1 دقیقه و زمان استخراج 10 دقیقه مشاهده شد. منحنی تنظیم در نمونه های آب، ادرار و پلاسما رسم شد. برای آنالیز نمونه های آب و ادرار محدوده خطی از 2 تا 100 میکروگرم بر لیتر وr^2 به ترتیب برابر با 9982/0 و 9976/0 محاسبه شد. برای نمونه پلاسما محدوده خطی از 20 تا 700 میکروگرم بر لیتر و r^2 برابر 9980/0 به دست آمد. حد تشخیص در نمونه های ادرار و پلاسما به ترتیب برابر 1 و 9 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. انحراف استاندارد نسبی در آنالیز نمونه ادرار و نمونه پلاسما به ترتیب 8 و 10 درصد به دست آمد. برای بررسی توانایی روش در آنالیز نمونه های حقیقی، نمونه های ادرار و پلاسمای شخص داوطلب پس از مصرف داروی ترامادول به روش فوق آنالیز شد.

در این تحقیق از روش ریزاستخراج فاز جامد در سرنگ پرشده (meps) و دستگاه طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیـزاسیون الکتـرواسپری (esi/ims) برای تغلیـظ و تعیین میزان باقیمانده قارچ کش متالاکسیل در نمونه های خیار، کاهو وکلم استفاده شده است. دستگاه حساس و سریع esi/ims در مد مثبت برای اندازه گیری ترکیب مورد نظر در این تحقیق به کار برده شد. ابتدا با استفاده از روش استخراج با آب گرم، سم موجود در نمونه ها خارج و فیبر و رنگدانه موجود در نمونه ها لخته سازی و بافت نمونه ها به محلول بدون ذرات کلوییدی که قابل استخراج به روش meps بود، تبدیل شد. برای آماده کردن سرنگ، 6/1 میلی گرم از ذرات جامد (جاذب کوپلیمری oasis hlb) بین دو فیلتر در انتهای یک سرنگ گازبندی شده (با حجم 250 میکرولیتر) قرار داده شد. در این تحقیق، پارامترهای موثر بر کارایی ریزاستخراج فاز جامد با سرنگ پرشده، مورد بررسی قرار گرفتند. این پارامترها عبارتند از: حجم شویش، تعداد و سرعت سیکل های عبور نمونه از روی جاذب، حجم محلول شستشوی مزاحم ها و اثر نمک. در این تکنیک برای آماده سازی جاذب، ابتدا 200*2 میکرولیتر متانول و سپس 200*2 میکرولیتر آب از جاذب عبور داده شد. در مرحله بارگذاری نمونه،200*4 میکرولیتر از محلول به کمک یک موتور چرخشی و با سرعت عبور4/2 میکرولیتر بر ثانیه، از روی جاذب عبور داده شد. هنگام تخلیه، نمونه برگشتی وارد ظرف نمونه نمی شد و هر بار نمونه تازه از جاذب عبور می کرد. جهت حذف مزاحم های جذب شده در مرحله آنالیز نمونه حقیقی ، جاذب با 100 میکرولیتر آب بسیار خالص شستشو داده شد. جهت تبخیر و حذف آب باقیمانده، جاذب به مدت 10 دقیقه در معرض جریان ملایم گاز نیتروژن قرار گرفت. برای واجذب آنالیت از جاذب در مرحله شویش، 20 میکرولیتر متانول با سرعت 0/1 میکرولیتر بر ثانیه از جاذب عبـور داده شد. محلول شویشی به مدت 5 دقیقه در سرنگ باقی می ماند تا واجذب شدن بهتر صورت گیرد. سپس محلول شویشی با همان سرنگ استخراجی به لوپ تزریق دستگاه طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری تزریق شد. نتایج حاصل از آنالیز نمونه های انتخاب شده در این تحقیق نشان داد که نمونه ها عاری از باقیمانده متالاکسیل بوده اند. پارامترهای تجزیه ای به دست آمده با افزودن متالاکسیل به نمونه ها به دست آمده است. حد تشخیص آنالیت در ایـن روش3/2 میکروگرم بر لیتـر و انحـراف استاندارد های نسبی 6/3 تا 5/8 درصـد، به دست آمد. درصد بازیابی قارچ کش متالاکسیل در نمونه های آنالیز شده در این تحقیق، بین 64 تا 78 درصد به دست آمد.

در این رساله، فعالیت داروها بر اساس ساختار پروتئین هدف و برهمکنش داروها با آن و سپس محاسبه توصیف کننده های دارو و ساخت یک مدل ریاضی بین فعالیت دارو و توصیف کننده ها (qsar) پیش بینی شد. در این رابطه ساختار سه بعدی پروتئین مورد نیاز بود. در مواردی که ساختار کریستالی پروتئین موجود نبود جهت پیش بینی ساختار سه بعدی آن از روش مدل سازی همسانی(homology modeling) استفاده شد. شبیه سازی دینامیک مولکولی ساختار سه بعدی پروتئین را در محیط آبی که شبیه به محیط سلول می باشد فراهم نمود و از داکینگ مولکولی برای بررسی برهمکنش های موثر و محاسبه انرژی آزاد اتصال بین دارو و پروتئین استفاده شده است. در بخش اول رساله، با استفاده از مدل سازی همسانی و شبیه سازی دینامیک مولکولی ساختار سه بعدی گیرنده گاما آمینوبوتیریک اسید gabaa ?5)) پیش بینی شد. مطالعات داکینگ مولکولی نشان داد که برهمکنش ?-? بین اسید آمینه های فنیل آلانین و تیروزین با مشتقات بنزودیازپین، نقش مهمی در تعیین فعالیت این داروها دارند. توصیف کننده های مولکولی برای داروهای برهمکنش داده شده با پروتئین محاسبه شدند. نتایج مد ل سازی نشان داد که qsar مبتنی بر ساختار نسبت به qsar مبتنی بر لیگاند قابلیت پیش بینی بهتری دارد. در بخش دوم، مکانیسم اتصال مشتقات نفتالن و غیر نفتالن به سیتوکروم p450 2a6 (cyp2a6) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات داکینگ مولکولی نشان داد برهمکنش ?-? مهارکننده ها با cyp2a6 می تواند بطور موثری فعالیت این آنزیم را مهار کند. بررسی توصیف کننده ها نشان داد الکترونگاتیویته، قطبش پذیری و مساحت سطح قطبی بر فعالیت مهارکننده ها موثر می باشند. در بخش سوم، توصیف کننده های داکینگ مولکولی از برهمکنش های موثر بین آنزیم استیل کولین استراز (ache) و مشتقات پیریمیدین محاسبه شدند. توصیف کننده های انتخاب شده نشان داد که برهمکنش های کاتیون-?، آبگریزی، انرژی آزاد پیچشی و مجموع انرژی الکترواستاتیک بین اتم های دهنده پیوند هیدروژنی با نیتروژن باعث افزایش فعالیت مهارکننده ها و تعداد تماس های اتم های پذیرنده پیوند هیدروژنی با اتمهای نیتروژن باعث کاهش فعالیت مهارکننده ها می شود. در نهایت مشخص شد توصیف کننده های داکینگ مولکولی، نتایج قابل تفسیری راجع به مکانیسم اتصال مهارکننده ها در اختیار قرار می دهند. در بخش چهارم، مکانیسم اتصال داروی آمودیاکین به سرم آلبومین انسانی مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات داکینگ مولکولی نشان داد که پیوند هیدروژنی آمودیاکین با اسیدآمینه gln196 نقش مهمی در اتصال این دارو به پروتئین دارد. فاصله بین آمودیاکین و trp214، 6/4 آنگستروم محاسبه شد که خاموش شدن فلورسانس را در حضور این دارو تایید کرد. انرژی آزاد گیبس اتصال 58/29- کیلوژول بر مول و ثابت اتصال 105×43/1 بر مول محاسبه شد. نتایج بدست آمده از داکینگ مولکولی مطابقت بسیار خوبی با مقادیر تجربی گزارش شده داشت. در بخش پنجم، ساختار پی-گلیکوپروتئین توسط مدل سازی همسانی و شبیه سازی در غشاء لیپیدی و آب تهیه شد. مهارکننده های مختلف پی-گلیکوپروتئین به این ساختار و آنزیم cyp3a4 برهمکنش داده شدند. نتایج نشان داد با افزایش فعالیت مهارکننده ها به پی-گلیکوپروتئین، فعالیت نسبت به cyp3a4 نیز افزایش می یابد. بررسی برهمکنش ها نشان داد مهارکننده هایی نسبت به cyp3a4 فعالیت کمتری دارند که برهمکنش هیدروفوب و الکترواستاتیک کمتری با این آنزیم داشته باشند. در بخش ششم این رساله، داروهای جدیدی طراحی شدند که همزمان بر دو پروتئین هدف موثر باشند. جهت طراحی این داروها که بر دو پروتئین ache و آمین اکسیداز حساس به سمی کاربازید (ssao/vap-1) برای درمان آلزایمر و بیمارهای التهابی موثر باشند، از روش طراحی دارو مبتنی بر قطعات مولکولی (fragment) استفاده شد. برای تهیه قطعات مولکولی از مهارکننده های گزارش شده برای هر دو آنزیم استفاده شد. قطعات مولکولی با آنزیم ها برهمکنش داده شد و موثرترین آنها با هم ترکیب شده و در نهایت 121 ترکیب جدید طراحی گردید. نتایج داکینگ مولکولی و خواص فیزیکوشیمیایی داروهای طراحی شده نشان داد که از بین این داروها، 4 دارو توانایی مهار همزمان آنزیم های ache و ssao/vap-1 را دارند.

کلمات کلیدی: میله جاذب همزن مغناطیسی، سرب(ii)، اسپکترومتری نشراتمی، اسپکترومتری جذب اتمی در این پروژه از روش استخراج با میله جاذب همزن مغناطیسی و دستگاه طیف سنجی جذب اتمی و طیف سنجی نشر اتمی با پلاسمای جفت شده ی القایی (icp) جهت پیش تغلیظ و اندازه گیری یون سرب (ii) استفاده شده است. برای تغلیظ و جداسازی یون سرب (ii) در محلول های آبی از پلیمر قالب یونی سرب (ii) استفاده شده است. این پلیمر قالب یونی حاصل از مونومر متاآکریلیک اسید، اتصال گر اتیلن گلیکول دی متیل آکریلات، آغازگر 2و?-آزو بیس-(2-متیل-پروپیونیتریل) و کمپلکس سرب – دی فنیل کربازید در حلال اتانول می باشد. قبل از قرار دادن پلیمر روی میله های شیشه ای، به منظور پیوند پلیمر به سطح شیشه، میله های شیشه ای به مدت یک ساعت در محلول 3-متاآکریلواکسی پروپیل تری متوکسی سیلان مخلوط با استون قرار داده می شود. تحت شرایط کنترل شده ی دمایی پوشش پلیمری بر روی میله های شیشه ای قرار داده می شود. جهت جلوگیری از تخریب فاز استخراجی، میله ها به مدت 4 ساعت در محلولی از آب و متانول قرار داده می-شوند. برای حذف یون سرب (ii) موجود در جاذب، جاذب به مدت 30 دقیقه در محلول نیتریک اسید 50/0 مولار همزده می شود. در این بررسی پارامتر های استخراجی از جمله ph، حجم محلول استخراجی، حجم شوینده، غلظت شوینده، نوع شوینده، زمان استخراج، زمان واجذب و دمای استخراج بررسی و بهینه شدند. ظرفیت جاذب برای جذب یون سرب(ii) ، mg/g 6/12 می باشد. فاکتور نسبی انتخاب پذیری (ii) ni/(ii) pb، (ii) cu/(ii) pb، (ii) cr/(ii) pb، (ii) fe/(ii) pb به ترتیب 78/3، 84/3، 88/0و 20/3 تعیین شده است. حد تشخیص این روش در اندازه گیری با جذب اتمی mg/l 024/0 و با icp، µg/l 106/0 به دست آمده است. فاکتور تغلیظ یون سرب در این روش برابر با 100 به دست آمد. جهت بررسی کارایی روش ارائه شده نمونه هایی از آب آشامیدنی، آب معدنی و آب رودخانه مورد مطالعه قرار گرفت. درصد بازیابی سرب در نمونه های آبی انتخاب شده بین 8/98-3/91 و انحراف استاندارد نسبی اندازه گیری در این روش کمتر از 10 درصد به دست آمد.

در این پایان نامه از کامپوزیت پلی پیرول-سل ژل برای ساخت جاذب spme بر روی سیم استیل استفاده شده است. . روش spme روشی بسیار ساده، ارزان قیمت، سریع و همراه با مصرف کم حلال های گران قیمت و سمی است. از روش الکتروشیمیایی برای نشاندن جاذب روی سیم استیل استفاده شد. روش های الکتروشیمیایی ساده و تکرارپذیر جهت ساختن جاذب است. پس از آن آفت کش دیازینون توسط روش ریزاستخراج فاز جامد به صورت غوطه وری مستقیم، استخراج و با دستگاه طیف-سنج تحرک یونی با منبع یونیزاسیون تخلیه کرونا اندازه گیری شد.. برای استخراج، پارامترهای غلظت نمک، ph، دمای استخراج، دمای محفظه تزریق و زمان استخراج مطالعه شد. بهترین راندمان استخراج در غلظت 20 درصد nacl، ph برابر با 0/6 ، دمای استخراج 75 درجه، دمای محفظه تزریق 220 درجه و زمان استخراج 25 دقیقه مشاهده شد. منحنی تنظیم در نمونه-های آب دیونیزه، آب زیرزمینی و نمونه انگور رسم شد. در نمونه های آب دیونیزه و آب زیرزمینی محدوده خطی از 2/0 تا 0/20 میکروگرم بر لیتر وr^2 بهترتیب برابر با 9893/0 و 9932/0 محاسبه شد. برای نمونه انگورا محدوده خطی از 0/3 تا 0/200 میکروگرم بر لیتر و r^2 برابر 9903/0 به دست آمد. حد تشخیص در نمونه های آب زیرزمینی و انگور به ترتیب برابر 09/0 و 3/1 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. انحراف استاندارد نسبی در آنالیز نمونه آب زیرزمینی و انگور به ترتیب 8 و 9 درصد به دست آمد. با استفاده از سیستم مذکور، یک روش مناسب برای اندازه گیری مقادیر ناچیز آفت کش دیازینون در نمونه های انگورو آب زیرزمینی ارائه شد که نتایج مطلوبی با درصد بازیابی 98-71 درصد بدست آمد.

در این تحقیق، برای اولین بار تکنیک ریز استخراج فاز جامد به طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری متصل شد. یک محفظه ی واجذب به عنوان حد واسط ، به منظور اتصال درخط تکنیک spme به esi-ims طراحی و ساخته شد که در آن آنالیت توسط حلال الکترواسپری واجذب شده و به سوزن الکترواسپری وارد می گردد. مجرای شویش در محفظه ی واجذب دارای ارتفاع 25 میلی متر و قطر داخلی 7/0 میلی متر می باشد و حجم مرده در آن بسیار کم است. این محفظه ساده، ارزان و کارآمد است. استخراج و تعیین مقدار داروی ونلافکسین در نمونه های بیولوژیکی از جمله ادرار و پلاسما به روش شرح داده شده انجام شد. روش مذکور توانایی مناسبی برای استخراج و تعیین مقدار آنالیت های ناپایدار حرارتی و دارای نقطه ی جوش بالا از خود نشان می دهد. فیبر spme توسط کامپوزیت پلی پیرول/ سل- ژل پوشش داده شد. کامپوزیت پلی پیرول/ سل- ژل به صورت مستقیم روی سیم استیل ضد زنگ ، با استفاده از سیستم سه الکترودی و با اعمال پتانسیل ثابت 2/1 ولت به مدت 1000 ثانیه به روش الکتروشیمیایی نشانده شد. تاثیر پارامتر های مختلف شامل زمان استخراج، دما، ph و قدرت یونی بررسی شد و این پارامتر ها بهینه گردید. کامپوزیت پلی پیرول/ سل-ژل پس از قرار گرفتن در معرض متانول پایداری مناسبی از خود نشان داد و راندمان استخراج مناسبی برای ونلافکسین پس از استفاده از آن حاصل شد. منحنی تنظیم تحت شرایط بهینه ترسیم گردید و دامنه ی خطی 50- 5/0 ، 85- 1 و 1000- 20 میکروگرم بر لیتر به ترتیب برای محلول آبی استاندارد، نمونه ی ادرار با داروی افزوده شده و نمونه ی پلاسما با داروی افزوده شده به دست آمد. انحراف استاندارد نسبی 11% و حد تشخیص 2/0 ، 6/0 و 11 میکروگرم بر لیتر به ترتیب برای استخراج دارو از نمونه های استاندارد آبی، ادرار با داروی افزوده شده و پلاسما با داروی افزوده شده حاصل شد. بازیابی نسبی 80% و93% به ترتیب برای نمونه ی ادرار با داروی افزوده شده و پلاسما با داروی افزوده شده به دست آمد. به منظور بررسی و نشان دادن قابلیت روش برای آنالیز ونلافکسین در نمونه های بیولوژیکی حقیقی، ونلافکسین از نمونه های ادرار و پلاسمای گرفته شده از شخص داوطلب پس از مصرف دارو، با روش مذکور استخراج و تعیین مقدار شد.

در این تحقیق از ریزاستخراج فاز جامد در سرنگ پرشده (meps) و دستگاه طیف¬سنج تحرک یونی با منبع یونیـزاسیون تخلیه¬ کرونا (cd/ims) برای تغلیـظ و تعیین آفت¬کش دیازینون در نمونه¬های آبی استفاده شده است. پیش از این، ترکیب روش استخراج meps و دستگاه طیف سنج تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری (esi/ims) انجام شده بود. در این کار تحقیقاتی جاذب بر اساس تکنولوژی سل- ژل در بستر نانو ذرات خاک رس ساخته شده و در روش استخراج استفاده گردیده است، که این جاذب قابل رقابت با جاذب¬های تجاری موجود برای روش استخراج meps می¬باشد. به دلیل ساختار لایه¬ای نانو ذرات خاک رس، جاذب ساخته شده از تخلخل بالایی برخوردار می¬شود.

در این پروژه از روش جدید تهیه¬ی پلیمرهای حکاکی شده¬ی مولکولی برای جاذب ریز استخراج فاز جامد به روش امولسیونی استفاده شد. نانو اکساید زیرکونیوم برای فعال سازی سطح فیبر مورد استفاده قرار گرفت. نانو اکساید زیر کونیوم به همراه پلی وینیل الکل به روش الکتروریسی بر روی سطح فیبر فعال شده در محلول پلیمر قرار گرفت. پلیمر به روش امولسیونی بر روی فیبر تشکیل شد. برای بررسی فیبر ساخته شده و روش پیشنهادی از استامینوفن به¬عنوان ترکیب آزمایشی استفاده گردید. برای استخراج پارامترهای غلظت نمک سدیم سولفات، دما، ph، سرعت همزن و زمان استخراج مطالعه شد. بهترین راندمان استخراج در غلظت 3 درصد وزنی¬-حجمی، 3= ph، دمای 65 درجه¬ی سانتیگراد، سرعت همزن 600 دور بر دقیقه و زمان استخراج 20 دقیقه مشاهده شد. منحنی تنظیم برای نمونه¬های استخراج شده از ادرار رسم شد. استخراج حاصل از استامینوفن موجود در نمونه¬ی ادرار محدوده¬ی خطی 100-2 نانوگرم بر میلی¬لیتر، مربع ضریب همبستگی 994/0 محاسبه شد. حدتشخیص به¬دست آمده برابر 4/0 نانوگرم بر میلی¬لیتر و انحراف استاندارد نسبی 7% محاسبه شد. برای بررسی توانایی روش در نمونه¬ی حقیقی، نمونه¬ی ادرار شخص داوطلب پس از مصرف استامینوفن مورد آنالیز قرار گرفت

در تحقیق اول یک روش ساده و سریع برای اصلاح سطح نانوذرات مغناطیسی با سیلیکای عامل دار شده با گروه های فنیل ارائه شد. سپس این نانوذرات اصلاح شده برای تغلیظ 1و4- دی کلروبنزن، 1و2و3- تری کلروبنزن، 1و2و4-تری کلروبنزن و 1و2و3و4-تترا کلروبنزن از نمونه های آبی به کار برده شدند. به منظور آنالیز ترکیبات از روش کروماتوگرافی گازی با آشکارساز ربایش الکترونی استفاده شد. شرایط مختلف موثر بر استخراج و واجذب ترکیبات نظیر نوع و حجم حلال واجذب، قدرت یونی محلول، مقدار جاذب، دما و زمان استخراج مورد مطالعه و بهینه سازی قرار گرفتند. تحت شرایط بهینه مقادیر فاکتور تغلیظ بین 220 تا 360 برای ترکیبات مورد مطالعه به دست آمد. همچنین حد تشخیص ها در محدوده 6 تا 500 نانوگرم بر لیتر قرار گرفتند و دقت روش در ناحیه 3/5 تا 5/8% به دست آمد. در نهایت روش ارائه شده به صورت موفقیت آمیزی برای آنالیز نمونه های محیط زیستی به کار برده شد. در تحقیق دوم روش جدیدی برای نشاندن سورفاکتانت ها روی سطح نانوذرات مغناطیسی مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از روش ارائه شده در این تحقیق تنها یک لایه سورفاکتنت می تواند روی سطح نانوذرات جذب شده و در نتیجه سطح جاذب در مقایسه با جاذب های مشابه دارای بار بیشتری است و لذا برای استخراج ترکیبات یونی مناسب تر است. آنیون برومات به عنوان ترکیب مدل در این تحقیق به کار رفت. پس از استخراج، برومات توسط سدیم متا بی سولفیت تبدیل به برم شده، سپس برم حاصل با فوشین واکنش داده تا مشتق رنگی تولید شود. در نهایت یک سیستم کروماتوگرافی مایع بدون ستون مجهز به آشکارساز اسپکتروفوتومتری uv-vib برای اندازه گیری مشتق رنگی استفاده شد. پارامترهای موثر بر استخراج شامل مقدار سورفاکتانت، میزان جاذب، نوع و غلظت آنیون واجذب، دما و زمان استخراج مطالعه شدند. حدتشخیص 0/5 میکروگرم بر لیتر و دقت 2/9% برای ترکیب مورد مطالعه تحت شرایط بهینه به دست آمد. در این روش مزاحمت گونه های یونی معمول موجود در آب های محیط زیستی، مشاهده نشد. همچنین روش ارائه شده در این تحقیق برای آنالیز نمونه های محیط زیستی همانند آب لوله کشی شهری، آب رودخانه زاینده رود و آب چاه به کار برده شد. در تحقیق سوم پوشش کربنی تثبیت شده بر روی سیم آلومینیوم به عنوان جاذب جدید برای ریزاستخراج فاز جامد معرفی و برای استخراج برخی از کلروبنزن ها از نمونه های آبی به کار رفت. فیبر تهیه شده پایداری مکانیکی بالایی نشان داد. آنالیز ترکیبات با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی همراه با آشکارساز ربایش الکترونی انجام شد. عوامل موثر بر استخراج و واجذب همانند دمای آماده سازی فیبر، غلظت نمک، دما و زمان استخراج و دما وزمان واجذب بررسی شدند. تحت شرایط بهینه حد تشخیص روش در محدوده ی 14 تا 350 نانوگرم بر لیتر و دقت در ناحیه 4/7 تا 14/2 درصد بدست آمد. این فیبر در مقایسه با فیبر تجاری پلی دی متیل سیلوکسان عملکرد بهتری از خود نشان داد. سپس روش ارائه شده برای آنالیز نمونه های محیط زیستی به کار برده شد. در تحقیق آخر پارچه ی کربنی فعال اکسید شده به عنوان جاذب جدید برای ریزاستخراج فیلم نازک به کارگرفته شد. علف کش-های فنیل اوره به عنوان ترکیبات مدل با استفاده از این جاذب مورد استخراج قرار گرفتند. به منظور آنالیز ترکیبات استخراج شده از روش کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا مجهز به آشکارساز آرایه دیودی فرابنفش-مرئی استفاده شد. شرایط موثر بر استخراج و واجذب ترکیبات، مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفتند. تحت شرایط بهینه مقادیر حد تشخیص در محدوده 0/04 تا 0/11 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. همچنین دقت روش نیز در ناحیه 4/4 تا 12/1% به دست آمد. نمونه های آب لوله کشی شهری، آب چاه و آب رودخانه با روش ارائه شده مورد ارزیابی قرار گرفتند و مقادیر بازیابی برای این نمونه ها بدست آمد.

در این رساله، به منظور افزایش گزینش پذیری اسپکترومتر تحرک یونی با منبع یونیزاسیون الکترواسپری (esi-ims) در اندازه گیری ترکیبات دارویی در نمونه های بیولوژیکی، روش های مختلف استخراج مانند ریزاستخراج فاز مایع با فیبر توخالی (hf-lpme)، استخراج فاز جامد با نانوجاذب های مغناطیسی (mspe) و ریزاستخراج فیلم نازک (tfme) بر پایه ی آپتامر تثبیت شده بر روی کاغذ صافی سلولزی مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش دیگری از رساله، اندازه گیری پروتئین بر پایه ی هضم پروتئین با استفاده از آنزیم تریپسین تثبیت شده روی سطح نانوذرات مغناطیسی توسط esi-ims انجام شد. در پایان، روشی ساده، حساس و انتخابی برای اندازه گیری اسپکتروفلوریمتری آدنوزین بر پایه ی انتقال انرژی رزونانس فلورسانس معرفی شد. در تحقیق اول، از روش hf-lpme به صورت سه فازی با دو حلال آلی غیر قابل امتزاج، برای استخراج آرتمیزینین استخراج شده از برگ، ساقه و ریشه گونه آرتمیزیا برنجاسف استفاده شد. در ریزاستخراج سه فازی با دو حلال غیر قابل امتزاج، از حلال متانول به عنوان فاز پذیرنده استفاده شد که مستقیماً قابل تزریق به دستگاه esi-ims می باشد. شرایط موثر بر استخراج مانند اثر نمک، سرعت همزدن نمونه و زمان مورد بررسی قرار گرفتند. تحت شرایط بهینه، ناحیه خطی روش در محدوده0/1-02/0 میکروگرم بر میلی لیتر در برگ، ساقه و ریشه گونه آرتمیزیا برنجاسف به دست آمد. در تحقیق دوم، به منظور اندازه گیری پروتئین های hsa و bsa بر پایه ی هضم آن ها، از تریپسین تثبیت شده روی سطح نانوذرات مغناطیسی استفاده شد. علاوه بر پایداری بیشتر تریپسین به واسطه تثبیت روی سطح نانوذرات مغناطیسی، کارایی هضم افزایش یافته و زمان لازم برای هضم کاهش می یابد. ابتدا مخلوط پپتیدهای تولیدی با دستگاه hplc همراه با آشکارساز فلورسانس اندازه گیری شدند و سپس هر کدام از پپتیدهای جدا شده توسط دستگاه esi-ims اندازه گیری شدند. گستره خطی روش با esi-ims در محدوده 0/10-10/0 میلی گرم بر میلی لیتر برای هر دو پروتئین و با حد تشخیص 03/0 و 04/0 میلی گرم برمیلی لیتر به ترتیب برای hsa و bsa به دست آمد. در تحقیق سوم، نانوذرات مغناطیسی آرایش داده شده با کامپوزیتی از نانولوله های کربنی (mwcnts) و پلی پیرول (ppy)، fe3o4-ppy/mwcnts، به صورت شیمیایی سنتز شد و به عنوان جاذبی جدید برای استخراج و پیش تغلیظ داروی متوکاربامول در پلاسمای خون با esi-ims به کار برده شد. اثر عوامل مختلف بر استخراج مانند نوع و حجم حلال واجذب، افزایش نمک، زمان استخراج، زمان واجذب و ph محلول نمونه بررسی شدند. تحت شرایط بهینه، ناحیه خطی روش در محدوده 0/150-0/2 نانوگرم بر میلی لیتر با حد تشخیصی برابر 9/0 نانوگرم بر میلی لیتر در پلاسما به دست آمد. در ادامه کارایی جاذب پیشنهادی برای تعیین داروهای با قطبیت متفاوت با دو جاذب fe3o4-ppy و fe3o4-mwcnts مقایسه شد. در نهایت این روش برای اندازه گیری متوکاربامول در پلاسما به کار برده شد. در تحقیق چهارم، ترکیبی از ریزاستخراج فیلم نازک بر پایه ی آپتامر تثبیت شده روی کاغذ صافی سلولزی و esi-ims برای اندازه-گیری کدئین به عنوان یک داروی مدل معرفی گردید. تثبیت بر پایه ی پیوندکوالانسی آپتامر اصلاح شده با گروه آمینی، با گروه های آلدئیدی کاغذ صافی سلولزی اکسید شده صورت گرفت. پارامترهای موثر بر استخراج مانند نوع و حجم حلال واجذب، زمان استخراج و دما مورد مطالعه قرار گرفت. تحت شرایط بهینه، ناحیه خطی روش در محدوده 0/300-0/10 نانوگرم برمیلی لیتر با حد تشخیصی برابر 4/3 نانوگرم بر میلی لیتر در ادرار به دست آمد. در پایان نتایج به دست آمده از اندازه گیری کدئین در ادرار با روش استاندارد hplc مقایسه شد. در تحقیق پایانی، روشی ساده، حساس و انتخابی برای اندازه گیری اسپکتروفلوریمتری آدنوزین بر پایه ی انتقال انرژی رزونانس فلورسانس معرفی شد. شدت نشر نقاط کوانتومی متصل به آپتامر ضد آدنوزین در حضور پلی پیرول به دلیل برهمکنش الکترونی قوی بین پلی پیرول با توالی نوکلئوتیدی آپتامر، کاهش می یابد. با ورود آدنوزین شدت فلورسانس شروع به افزایش می کند که میزان آن به مقدار آدنوزین ورودی به محیط بستگی دارد. تحت شرایط بهینه، محدوده خطی روش در گستره 0/146-0/23 نانومولار با حد تشخیص 3/9 نانومولار در بافر فسفات و 8/11 نانومولار در ادرار به دست آمد. در نهایت از این روش برای اندازه گیری آدنوزین در نمونه ی ادرار بیماران مبتلا به سرطان ریه استفاده شد.