نام پژوهشگر: الهام بوجاریان آرانی

أسطوره السندباد فی الشعر العربی المعاصر (شعر صلاح عبد الصبور،خلیل حاوی، بدر شاکر السیاب،عبد الوهاب البیاتی نموذجا) اسطوره سندباد در شعر معاصر عربی(با تکیه بر شعر صلاح عبد الصبور-خلیل حاوی-بدر شاکر السیاب-عبدالوهاب البیاتی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان 1390
  الهام بوجاریان آرانی   علی نجفی ایوکی

چکیده: استفاده از اسطوره در شعر معاصر عربی رواج یافته و در زمینه نقد ادبی نیز اهمیت فراوانی کسب نموده است. بدون شک نویسندگان غربی پیش از ناقدان و شاعران عرب به استفاده از اسطوره روی آورده اند و پس از آن در شعر بسیاری از شاعران معاصر عرب پدیده ای شایع گشته و نقش بسیاری در نتیجه های شعری آنها یافته است، از مهم ترین شاعران عرب که اسطوره عنصری اساسی و موثر در شعر آنها گردید بدرشاکر السیابو خلیل حاوی و صلاح عبد الصبور و عبد الوهاب البیاتی می باشند.از جمله اشطوره هایی که در کنار دو شخصیت "شهرزاد" و "شهریار" به کار گرفته شده شخصیت اسطوره ای "سندباد" است. در این پژوهش تلاش کردیم تا تصویری از این اسطوره ارائه نموده و آن را از جهت مفهوم و اصطلاح مورد بررسی قرار دهیم و پس از آن از چگونگی ارتباط شاعران معاصر عرب با این اسطوره سخن رانده ایم و سپس جگونگی ارتباط و به کارگیری آن در نزد چهار شاعر مذکور را مورد بررسی قرار داده ایم. بدون تردید این شاعران از شخصیت سندباد در اشعار خویش بسیار بهره برده و در پس نقاب این شخصیت به بیان تجربه های جدید و رویدادهای معاصر مخصوصا رویدادهای سیاسی و اجتماعی که بر حکومت ها رفته است پرداخته اند.شایان ذکر است که بعضی از این شاعران اختلافاتی ریشه ای در به کار بردن این اسطوره در اشعارشان دارند و گاه بعضی از آنها اسطوره را تغییر داده و آن را برای بیان مقاصد خود از نو بازسازی نموده اند. الملخّص: إنّ توظیف الأسطوره ظاهره شاعت فی الشعر العربی المعاصر و اصبحت ذا أهمیه فی محال النقد الأدبی الحدیث، لقد تناولها الغربییون قبل النقاد العرب و صارت هذه الظاهره شائعه فی آثار کثیره من الشعراء العرب المعاصرین و لها دور هام فی إنتاجاتهم الشعریهو من أبرز هولاء الشعراء: بدر شاکر السیاب و خلیل حاوی و صلاح عبد الصبور و عبد الوهاب البیاتی و تشکل الأسطوره عنصرا أساسیا و موثرا فی شعرهم و من الأساطیر المتداوله توظیفها فی شعر هولاء أسطوره "السندباد" التی استخدمت إلی حانب الشخصیتین "شهرزاد" و "شهریار". لقد حاولنا فی هذه الدراسهأن نتقدم صوره من الأسطوره من حیث المفهوم و المصطلح و نتحدث عن کیفیه علاقه الشعراء العرب المعاصرین بها ثم نتطرق إلی أسطوره السندباد و أسفاره و نتحدث عن تفاعل الشعراء الأربعه المذکورین مع هذه الأسطوره و کیفیه إستخدامها فی شعرهم ومن المستنبط أنّ هولاء الشعراء أکثروا من استخدام السندباد فی اشعارهم و جعلوه رمزا بغیه التعبیر عن تجاربهم الحدیثه و القضایا المعاصره خاصه السیاسیه و الإجتماعیه التی مرّت بهم الحکومات تحت قناع هذه الشخصیه الأسطوریه، و جدیر بالذکر أنّ بعضهم إختلفوا إختلافا جذریا عن الآخرین فی معالجتها فهم لا یستمدون الأسطوره الجاهزه علی حالها بل یغیّرونها و یبنوها بناء جدیدا.