نام پژوهشگر: محمد حسن فردوسی زاده
محمد حسن فردوسی زاده کامران سپهران
در پژوهش حاضر، نمایشنامه های جنگ ایران و عراق که در بازه سال های 1376-1368 به نگارش درآمده اند، مورد بررسی جامعه شناسانه قرار گرفته اند. چارچوب نظری بررسی جامعه شناسانه بر اساس نظریات ناتالی هینیک بنا نهاده شده است. طبق این چارچوب نظری، نمایشنامه های جنگ در چهار بخش دریافت، میانجی گری، تولید و آثار بررسی می شوند. در بخش دریافت، به بحث جذابیت و ارتباط با مخاطب؛ در میانجی گری به نقد، نشر، واژه سازی و نهادهای حامی تئاتر جنگ؛ در بخش تولید به پیشینه و نحوه عمل نویسندگان نمایشنامه های جنگ و در بخش آثار به بررسی فرم و محتوای آثار در ارتباط با مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران پرداخته شده است. تأکید این پژوهش بر بررسی نگاه قداست بخش و خودمدار به نمایشنامه نویسی جنگ است. ابتدا نمایشنامه های نوشته شده در این بازه به جهت محتوا و فرم، مورد بررسی قرار می گیرند. سپس با توجه به مطالب گفته شده، سه نمایشنامه «پچپچه های پشت خط نبرد» اثر علیرضا نادری، «سقوط سایه ها» اثر عبدالحی شماسی و «افسانه لیلیث» اثر نصرالله قادری به شکلی ویژه بررسی می شوند. این پژوهش نتیجه می گیرد که ایجاد الزامات بیرونی و خارج از تئاتر به این عرصه هنری، اصلی ترین دلیل رکود و عدم توفیق نمایشنامه نویسی جنگ شده است. در انتها با نتیجه گیری از بحث، تصریح شده است که لازمه ی عملکرد صحیح تئاتر در قبال پدیده های اجتماعی، ایجاد فضای باز و حمایت گر به منظور ورود نیروهای متخصص و همچنین جذب مخاطب است.