نام پژوهشگر: شیرین خواجه بیک

نقش دادستان در فرایند دادرسی کیفری در اسناد بین المللی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده حقوق 1390
  شیرین خواجه بیک   مرتضی ناجی زواره

موفقیت دادگاه های کیفری بین المللی در تعقیب مجرمان و رسیدگی به پرونده ها تا حد زیادی به عملکرد شخص دادستان بستگی دارد. در ساختار یک نظام کیفری، دادستان در همه مراحل و تصمیمات مربوط به فرایند کیفری جایگاه نهادین دارد . بنابراین باید در انتخاب وی کمال دقت صورت پذیرد. دادستان نماینده جامعه است و متهم را به نمایندگی از جامعه تحت تعقیب قرار می دهد. از سوی دیگر متهم نیز یکی از افراد جامعه است؛ بنابراین دادستان باید بکوشد تا حقوق و آزادی های متهم نیز تأمین گردد. درست است که دادستان در محاکمات کیفری طرف دعوی عمومی و مدعی العموم است، اما نه مدعی که بکوشد به هر قیمتی حرف خود را به کرسی بنشاند و موجبات محکومیت متهم را فراهم سازد. دادستان موظف است ادله و مدارک له و علیه مظنون یا متهم را همزمان گردآوری نماید. دادستان بین المللی، در عملکرد خود مستقل است. وی وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به جرایمی را که در صلاحیت دادگاههای بین المللی است به عهده دارد. او همچنین، عهده دار بررسی اطلاعات مزبور، هدایت تحقیقات مقدماتی، انجام امر تعقیب، تهیه و تنظیم کیفرخواست و دفاع از آن در مقابل دادگاه است. علاوه بر موارد فوق، دادستان حق جمع آوری ادله، اخذ اظهارات شهود و همچنین حق احضار و جلب متهمان را دارد. پس از محاکمه نیز حق تجدیدنظر و اعاده دادرسی به دادستان محول شده است. در عین حال، دادستان در موارد فوق تحت کنترل و نظارت قضائی قرار دارد؛ یعنی تصمیمات دادستان باید به تأیید شعبه نظارتی برسد تا جنبه اجرائی پیدا کند. در این موارد تشخیص دادستان قاطع نیست، بلکه مشمول نظارت قضایی است.