نام پژوهشگر: ناهید حیدری اسبویی
ناهید حیدری اسبویی مرتضی ایروانی نجفی
مجاهد بن جبر از تابعیان معروفی است که در تفاسیر شیعه و سنی روایات زیادی از وی نقل شده است؛ تا جایی که گروهی از محققان اهل سنت به تفسیر او اعتماد کرده و عده ای یاد آور شده اند که تفسیر او صحیح ترین وجوه در شرح و گزارش آیات قرآنی است. از این رو شناخت آراء و مبانی وی می تواند در شناخت دلالت احادیث و یافتن رد پای تفسیر عقلی یا سایر مبانی تفسیری تابعین کمک نماید. در این پایان نامه، با مقایسه روایات تفسیری مجاهد بن جبر با اقوال صحابه، تابعین و روایات رسیده از معصومین(علیهم السلام) مشخص می شود که مجاهد در تفسیر، در درجه ی نخست ناقل روایات نبوی و آراء صحابیان بوده و سپس به رای و اجتهاد خود بها داده است؛ گواه این مطلب آن است که در آراء مورد بررسی مجاهد، بخصوص در آراء منحصر به فرد وی که 36 مورد در این تحقیق استخراج شده، در اکثر موارد، نظر وی تفاوت مفهومی با سایر تفاسیر و آراء نداشته و به عنوان اجتهاد مطلق نبوده و با استفاده از اقوال معصوم(علیهم السلام) و صحابه به تفسیر قرآن پرداخته است.