عنوان: بررسی اوضاع فرهنگی گیلان (از انقلاب مشروطیت تا به قدرت رسیدن رضا شاه ) نویسنده: افضل افشاری سال :90-1389 استاد راهنما: دکتر ابوطالب سلطانیان استاد راهنما: دکتر حسن کهنسال واجارگاه چکیده: این پژوهش می کوشد اوضاع فرهنگی گیلان را از دور? مشروطیت تا ظهور رضا خان بررسی نماید و کم و کیف آن را آشکار سازد. انقلاب مشروطیت دو دستاورد مهم فرهنگی را در پی داشت؛ یکی انتشار گسترد? مطبوعات در پایتخت و ایالات بخصوص در گیلان، دوم تأسیس مدارس نوین. پیش از انقلاب مشروطیت نشریات آزاد بیشتر در خارج از کشور منتشر می شد، اما با توسعه افکار آزادی خواهانه در ایران - که به تأسیس حکومت مشروطیت منجر شد- مطبوعات در داخل آزادانه تر از گذشته و بدون وابستگی به دولت انتشار یافتند. در این دوره توسع? مطبوعات منحصر به پایتخت نبود، بلکه این نشریات در ایالت های مهمی چون گیلان نیز توسعه یافتند. نشریات گیلان با مضامین انتقادی، فرهنگی و اجتماعی – سیاسی که از شعر و طنز بهره می بردند تأثیر عمیقی بر فرهنگ جامعه گذاشتند. از پیامد های دیگر و مهمتر مشروطیت تحول در نظام تعلیم و تربیت و تأسیس مدارس به شیو? جدید بود. مشروطیت، موجب کم رنگ شدن آموزش سنتی به شیو? مکتب خانه و رونق یافتن مدارس جدید در گیلان شد. این امر با تلاش روشنفکران، انجمن ها و نهادهای مردمی گیلان و حمایت های معنوی برخی از علمای آگاه میسر شد. در این دوره احزاب، انجمن ها، روزنامه های گیلان و مجلس در حمایت از گسترش علوم جدید و فراهم نمودن زمین? تحصیل برای دختران و پسران گام های ارزشمندی برداشتند. مطبوعات با فعالیت های فرهنگی علاوه بر اینکه نقش مهمی در تحکیم پایه های انقلاب مشروطیت ایفا کردند، زمین? رشد فرهنگ عمومی را با ترغیب و تشویق مردم به یادگیری علم و دانش فراهم نمودند و موجب ارتقای فرهنگ عمومی در خطّ? گیلان گشتند. گیلان در این دوره به جهت حفظ باورداشت ها و فرهنگ عامه، سرزمینی غنی بشمار می رفت. گرامیداشت جشن باستانی نوروز، کشتی گیله مردی، ورزا جنگ، نوروز بل و ... گوشه ای از نمودهای فرهنگ عامه بوده که در گیلان دور? مشروطیت برگزار می شد. کلید واژگان: فرهنگ، مطبوعات، تعلیم و تربیت ، گیلان، مشروطیت. title of dissertation: the invesetgation of cultural situation of guilan (from constitutionalist revolution to the rise of reza-shah) author: afzal afshari date of submission: shahrivar 90 supervisor: dr aboutaleb soltanian co- supervisor: dr hassan kohansal vajargah abstract: this research attempted to study cultural situations of guilan from constitutional period until the appearance of reza khan, and clarify the qualities and quantities of that. constitutional revolution had two important cultural consequences. the first was extended publication of the press in the capital and the states especially in guilan. the second was the establishment of modern schools. before constitutional revolution, liberal publications were mostly published outside of the country. but, the growth in liberal thoughts in iran – that led to the establishment of constitutionalism – helped the press publish more liberal and government independent publications inside of the country. in this period, development of the press didn’t exclusively occur in the capital, i.e; these publications developed in other states like guilan. guilan publications, with critical, cultural, and social-political subject matters benefiting from poem and scoffing, profoundly influenced on the culture of the society. other more important consequences of constitutionalism were the change in education and establishment of modern schools. constitutionalism downgraded traditional education which used to be in the form of maktabkhaneh and flourished modern schools. this was done by the effort guilan intellectuals, associations, organs, and moral supports of some religious authorities. in this period, parties, associations, the press in guilan and parliament played an influential role in developing modern science and paved the way for girls and boys to be able to go on with their education. with its cultural activities not only had the press an important role in strengthening the foundations of constitutional revolution, but also it helped to the growth of public culture by persuading people to leave and get the knowledge and science and in turn, led to the promotion of public culture in guilan. owning to the protection of beliefs and public culture guilan was considered to be a rich area in this period. honoring of noroz celebration, gilehmard wrestling, varza war, noroz bal and so on…… were the samples of the public cultural appearances that were held during constitutional period in guilan. key words: culture, the press, education and training, guilan, constitutionalism