فرزانه طلایی مهدی صدروی
قارچ های همزیست ریشه به جذب عناصر معدنی، مانند فسفر، برای گیاهان و افزایش مقاومت آنها به تنش های محیطی و عوامل بیماری زای خاکزاد کمک می کنند. به منظور شناسایی این قارچ ها در مزارع گندم استان کهگیلویه و بویر احمد، در خرداد و تیرماه سال 1389 از 30 مزرعه گندم نقاط مختلف این استان بازدید به عمل آمد و از ریزوسفر و اندام های هوایی آنها نمونه برداری شد. هاگ قارچ های همزیست ریشه به روش الک سوسپانسیون ریزوسفر در آب و سپس سانتریفیوژ کردن در محلول شکر 50% جداسازی و جمعیت هاگ ها در سوسپانسیون حاصل شمارش شدند. درصد کلنیزاسیون طول ریشه در هر نمونه پس از رنگ بری آنها با محلول پتاسیم 10% و رنگ آمیزی با محلول لاکتوفنل/آنیلین بلو محاسبه شد. پس از تهیه اسلایدهای میکروسکوپی، خصوصیات ریختی هاگ های جداسازی شده مطالعه و اندازه گیری شدند و اطلاعات جمع آوری شده، با توصیفات قارچ های همزیست ریشه مقایسه و قارچ های هر نمونه شناسایی شدند. خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک ، پ هاش ، ماده ی آلی، بافت خاک و فسفر محلول در خاک و فسفر موجود در بافت قسمت های هوایی گندم در هر نمونه محاسبه گردیدند. بدین ترتیب 15 قارچ همزیست درون ریشه ای ، میکوریز آربوسکولار، متلعق به 3 راسته ، 5 تیره و 6 جنس ، شاخه گلومرومیکوتا ، سلسله قارچ ها ، به اسامی : archaeospora trappi ، acaulospora bireticulata ، entrophospora infrequens ، gigaspora gigantea، scutellospora callospora ، glomus caledonium ، g. claroideum ، g. clarum ، g. constrictum ، g. deserticola ، g. fasciculatum ، g. geosporum ، g. intraradices ، g. lamellosum و g. mosseae شناسایی شدند. سه قارچ acaulospora bireticulata، glomus lamellosum و gigaspora gigantea برای اولین بار از میکوفلور گندم در دنیا گزارش می شوند. تعیین ضریب همبستگی خصوصیات فیزیکوشیمیایی، پ هاش ، فسفر محلول خاک و موجود در گیاه نشان داد که جمعیت هاگ این قارچ ها با پ هاش خاک همبستگی منفی و لی با فسفر محلول خاک همبستگی مثبت دارد. همچنین تنوع این قارچ ها با پ هاش و فسفر محلول خاک همبستگی مثبت غیر معنی-دار دارد. بدین ترتیب می توان چنین نتیجه گرفت که با افزایش پ هاش خاک از جمعیت این قارچ-ها کاسته می شود و با افزایش فسفر محلول خاک در مقادیر کم ، جمعیت این قارچ ها افزایش می یابد. حضور این قارچ ها در مزارع گندم این استان و تاثیر این عوامل خاک در فراوانی آنها برای اولین بار گزارش می شوند.
