یکی از شاخه های پلورالیسم درون دینی، در ادیان متن محوری چون اسلام، پلورالیسم متنی است که می توان آن را اعتقاد به تنوع، تکثر و تحول ذاتی و پایدار فهم متون مقدس ادیان متن محور و ایمان به صحت همه ی این فهم ها دانست. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ابعاد مختلف استدلال بر پلورالیسم متن، به مطالعه ای تطبیقی در دو حوزه ی هرمنوتیک و تفسیر پرداخته است. در این پژوهش در ابتدا علل تنوع، تکثر و تحول فهم متن در هرمنوتیک و تفسیر بررسی شده، و ادعای هرمنوتیکی تاثیر بی بدیل سوالات، انتظارات، پیش فهم ها و پیش دانسته ها، در فرایند فهم و تفسیر متن، قابل انطباق بر چگونگی فهم مفسران از آیات قرآن کریم، دانسته می شود. پس از آن، به منظور تطبیق و تحلیل علل تنوع، تکثر و تحول فهم متن در این دو حوزه، تحلیلی از هست های تفسیری ارائه و ضمن ارزیابی تطبیق ضرورت های هرمنوتیکی بر هست های تفسیری، بر عدم انطباق این دو بر یکدیگر معتقد است. در پایان تنوع، تکثر و تحول فهم مفسران هم گرایش و هم مذهب را، طرح و این مطلب را، با تاثیر شخصیت و نوع استنطاق و دلالت یابی مفسران در فرایند فهم و تفسیر آیات، تحلیل می نماید.