چکیده: آغوز گاوی ماده ای بسیار مغذی سرشار از فاکتورهای ایمنی بخش، فاکتورهای رشد و ترمیم بافت می باشد و تا ششمین شیردوشی اولیه بعد از تولد گوساله را شامل می شود. با توجه به ضرورت بهره مندی از آغوز ونیز فواید ارزشمند آن برای انسان، نگهداری وذخیره آغوز همواره مورد توجه بوده است. لذا یافتن روش مناسب برای ذخیره سازی آغوز به منظور حفظ کیفیت آن امری ضروری به نظر می رسد. آلودگی میکروبی آغوز موجب تداخل در جذب آنتی بادی های موجود در آغوز می شود. هدف از این تحقیق سنجش 9 تیمار شامل پاستوریزاسیون در دمای 60 درجه به مدت نیم ساعت، پاستوریزاسیون در دمای 55 درجه به مدت یک ساعت، استفاده از روش اسپری دراینگ، لیوفیلیزاسیون، تیمار با مواد شیمیایی شامل اسید پروپیونیک، اسید فرمیک و ماده نگهدارنده سوربات پتاسیم، تخمیر طبیعی و نگهداری در فریزر بر روی آلودگی میکروبی آغوز به منظور یافتن روشی مناسب جهت نگهداری آغوز می-باشد. برای انجام این تحقیق آغوز حاصل از شیردوشی اولیه بعد از زایمان از 5 گاو نژاد هلشتاین به طور مجزا جمع آوری شد. نمونه ها فوراً به آزمایشگاه منتقل شدند و ابتدا آنالیز شیمیایی و میکروبی بر روی نمونه های آغوز تازه انجام شد. سپس نمونه های آغوز بعد از انجام تیمار در روزهای1،10،20،30 ذخیره سازی از نظر باکتری های شاخص غذایی شامل بارمیکروبی کل وحضور اشرشیا کلی، سالمونلا انتریتیدیس، استافیلوکوکوس اورئوس، کلی فرم وکپک ومخمر مورد ارزیابی قرار گرفتند. بعد از تهیه سری رقت مناسب آغوز در رینگر استریل، نمونه ها در محیط پلیت کانت اسکیم میلک آگار به منظور شناسایی بارمیکروبی کل، محیط کشت برلیانت گرین بایل براث برای mpn کلی فرم، محیط کشت اشرشیاکلی براث برای mpn اشرشیا کلی، محیط کشت برد پارکر برای استافیلوکوکوس اورئوس، محیط کشت ygcبرای شمارش کپک ومخمر و محیط برلیانت گرین فنل رد آگار و بیسموت سولفیت آگار برای شناسایی سالمونلا انترتیدیس مورد استفاده قرار گرفتند. روش های آزمون بر اساس استاندارد متد صورت گرفت. سپس این روش ها از نظر تاثیر روی آلودگی میکروبی مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. بعد از انجام آزمون میکروبی سپس از نمونه بدون تیمار تازه و نمونه های تیمار شده در پایان روز 30whey تهیه شد و آزمون srid به منظور شناسایی آنتی بادی igg در نمونه بدون تیمار و نمونه های تیمار شده انجام شد وتاثیر تیمارها بر روی محتوی آنتی بادی آغوز مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه به منظور شناسایی وجود آنتی بادی های خاص بر علیه باکتری های اشرشیا کلی، سالمونلا پاراتیفی ، شیگلا دیسانتری و استافیلوکوکوس اورئوس تست آگلوتیناسیون بر روی whey نمونه های فاقد تیمار انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که سه تیمار پاستوریزاسیون در 60 درجه سانتیگراد برای نیم ساعت، اسپری درایر و لیوفیلیزاسیون از نظر کاهش آلودگی میکروبی برای نگهداری آغوز روش مناسب تری می باشند. اما روش اسپری درایر و لیوفیلیزاسیون در کاهش بار میکروبی به علت خشک بودن موثرتر بوده اند. نتایج حاصل از اندازه گیری آنتی بادی igg و مقایسه بین مقدار آنتی بادی تیمارهای مختلف نشان داد که سوربات پتاسیم تاثیر معنی داری بر مقدار آنتی بادی igg نداشته است، اما بقیه تیمارها موجب کاهش مقدار آنتی بادی شدند. اما از بین تیمارهای موثر در کاهش آلودگی میکروبی، بهترین روش حفظ آنتی بادی روش لیوفیلیزاسیون می باشد. بررسی تست آگلوتیناسیون نیز نشان دهنده آن است که برای هر 4 باکتری مورد نظر در آغوز تا رقت 64/1، آنتی بادی برضد این باکتری ها در آغوز غیرایمن وجود داشت. با مقایسه روش ها وتاثیر آنها بر روی آنتی بادی می توان اینگونه نتیجه گرفت که برای نگهداری طولانی مدت آغوز می توان از روش لیوفیلیزاسیون استفاده نمود.