چکیده: پروانه برگخوار مصری پنبه، spodoptera littoralis boisd، یکی از مهمترین آفات گیاهان در ایران و بسیاری از کشور های دنیاست که لاروهای آن از 78 گونه گیاه مهم اقتصادی متعلق به 40 خانواده گیاهی تغذیه نموده و کشاورزان هر ساله چندین نوبت برای کنترل آن ها اقدام به سم پاشی می کنند. این تحقیق به منظور بررسی کارآیی چهار جدایه ایرانی از قارچ beaueria bassiana (bals.) vuill. و یــــــــک جـــــدایـه از قـــــارچ metarrhizium anisopliae (metch.) sorok. بر روی لاروهای s. littoralis در شرایط آزمایشگاهی و طبیعی صورت گرفت. لاروهای سنین مختلف این حشره بر روی برگ های چغندر به عنوان غذای طبیعی و در شرایط دمایی 2±25 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±60 درصد و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی پرورش داده شدند. به منظور انتخاب منــــــاسب ترین جدایه ایــــــرانی قارچ b. bassiana ، جدایه های c441iran ، c440iran ، c403iran و 002debi و از قارچ m. anisopliae جدای? rhynchophorus مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل از غوطه وری لاورهای سن سوم آفت مذکور در سوسپانسیون غلظت های متفاوت از جدایه های مختلف نشان دهند? درجه حساسیت متفاوت لاروها به جدایه های مختلف قارچ ها است به طوری که کمترین lc50 و lc90 مربوط به جدایه c441iran bb و به ترتیب 105×6/1 و 106×1/1 اسپور در میلی لیتر و بیشترین lc50 و lc90 مربوط به جدایه c403bb و به ترتیب معادل 106×4/2 و107×9/4 اسپور/میلی لیتر محاسبه گردید. همچنین کمترین مدت زمان 50 درصد کشندگی بر روی لاروهای سن سوم در غلظت 106×5 اسپور/میلی لیتر، 2/4 روز محاسبه گردید. بر اساس نتایج این آزمایش ها ، جدای? c441iran bb مناسب ترین جدایه نسبت به سایر جدایه های مورد بررسی ارزیابی شد. همچنین نتایج حاصل از زیست سنجی لارو های سن سوم آفت s. littoralis به روش برگ آغشته به اسپور در غلظت های مختلف از اسپور های جدایه c441iran ، نشان داد که با افزایش غلظت سوسپانسیون میزان مرگ و میر لاروها نیز افزایش می یابد و lc50 و lc90 این جدایه به ترتیب 105 × 03/2 و 106 × 23/1 اسپور/میلی لیتر محاسبه شد. مقادیر lt50 برای غلظت های 105×5 ، 106 و 106×5 اسپور در میلی لیتر به ترتیب 27/8 ، 37/7 ، 32/5 روز محاسبه شد. نتایج حاصل از بررسی اثر جدایه c441 bbبه روش افشانه سوسپانسیون قارچ بر روی لاروهای سن سوم کرم برگخوار مصری نشان داد که میزان lc50 و lc90 این جدایه به ترتیب 105×273/1 و 106×9/0 اسپور در میلی لیتر تعیین شد و همچنین میزان lt50 جدایه مذکور به روش افشانه پاشی برای غلظت های 105 ، 105×5 و 106 و 106×5 اسپور/میلی لیتر به ترتیب 18/9 ، 56/7 ، 11/7 ، 98/4 روز محاسبه گردید. نتایج حاصل از بررسی کارآیی جدایه c441 bbبر روی لاروهای سنین مختلف s. littoralis در شرایط طبیعی به روش افشانه سوسپانسیون نشان داد که بین مرگ و میر سنین مختلف لاروی آفت اختلاف معنی داری وجود دارد و حساسیت به عامل بیماری با افزایش سن لاروی کاهش می یابد، به طوری که میزان تلفات لاروهای سن دوم تقریباً 10برابر سن چهارم بود