چکیده: در پژوهش حاضر، سعی بر تعیین میزان تطابق صورت مکتوب و ملفوظ نوشتار، از طریق بررسی تناظر نویسه- واج در زبان فارسی و مقایسه آن با زبان انگلیسی می باشد. این مطالعه در شاخه ای از زبان شناسی تحت عنوان نوشتارشناسی انجام می پذیرد. در این پژوهش میزان کارایی نظام نوشتاری در حوزه زبان شناسی نظری مد نظر است اما از نتایج حاصل از آن می توان در زمینه زبان شناسی کاربردی نیز استفاده کرد. برای نیل به این هدف، انواع روابط احتمالیِ ممکن میان واج و نویسه در شش گروه متمایز طبقه بندی و شماره گذاری می شوند. سپس دو کتاب داستان کوتاه فارسی و انگلیسی را برگزیده و 5000 واژه از هر کتاب مورد بررسی قرار گرفته و هر نویسه در تناظر با واج معادلش قرار داده شده و با مقایسه آن ها، نوع رابطه نویسه و واج برای هر مورد تعیین می گردد. پس از تجزیه و تحلیل دقیق داده ها، بسامد و میزان فراوانی هر یک از روابط احتمالی در میان داده های زبان فارسی معین شده و با نتایح حاصل از داده های انگلیسی مقایسه می شوند تا مواردی که موجب عدم انطباق میان صورت مکتوب و ملفوظ نوشتار در زبان فارسی می شوند، مشخص شده و بسامد آن ها با موارد مشابه در زبان انگلیسی مورد سنجش قرار گیرد. در نهایت مشخص گردید که نارسایی هایی که برای نظام نوشتاری فارسی عنوان می شود، مختص این خط نیست و در نظام نوشتاری زبان انگلیسی هم موارد مشابهی وجود دارد و به طور کلی نبود رابطه یک به یک بین نویسه و واج در هر دو زبانِ مورد بررسی در میان واج های واکه ای به مراتب بیش از واج های همخوانی مشاهده شد و در هر زبانی این عدم تطابق به نحوی خود را می نماید. میزان انطباق کامل صورت مکتوب و ملفوظ نوشتار نیز در زبان فارسی حدود یک ونیم برابر بیش از زبان انگلیسی رخ داده بود.