چکیده این پایان نامه به بررسی صوت شناختی فرایندهای واجی همگونی و ناهمگونی در گفتار فارسی زبانان می پردازد. در این راستا، تحلیل صوت شناختی در حوزه های شدت صوت، دیرش، ساز? اول (f1)، ساز? دوم (f2)، و ساز? سوم (f3) آواهای همجواری انجام می گیرد که در آنها فرایندهای همگونی و ناهمگونی اعمال می گردد. بدین منظور، تعدادی گفت? ضبط شده مورد تجزیه و تحلیل صوت شناختی قرار می گیرد. این بررسی در ابتدا شامل تحلیل ویژگی های صوت شناختی هر یک از آواهای مورد نظر در بافت غیرهمگون در مواضع آغازین، میانی و پایانی می باشد و سپس ویژگی های به دست آمده آواهای مورد نظر با ویژگی های صوت شناختی همان آواها در بافت همگونی مقایسه می گردد. در این حال اگر مشخصه های صوت شناختی دو واج دخیل در مواضع همگون یا غیرهمگون به میانگین هر یک از مشخصه های صوت شناختی آوای مورد بررسی نزدیک شود، این نتیجه حاصل خواهد شد که آن متغیر در فرایند مورد نظر نوعی همگونی ایجاد کرده است. دررابطه با همخوان های غیررسا شامل همخوان های انسدادی و همخوان های سایشی که دارای ساختار نامنظم هستند درواقع سازه های رهش همخوان های انسدادی و تمرکز نوف? همخوان های سایشی اندازه گیری می شود. فرایندهای همگونی و ناهمگونی همچنین در چارچوب مشخصه های صوت شناختی یاکوبسن و هاله (1956) که برای اولین بار مشخصه های آوایی را برحسب معیارهای صوتی تعریف کرده است، بررسی می شود؛ به علاوه، نحو? اعمال این فرایندها در هر شرکت کنند? در آزمون ازطریق اندازه گیری فاصل? اقلیدسی ساز? اول، ساز? دوم و ساز? سوم آواهای دخیل در فرایند تجزیه و تحلیل خواهد شد. در این تحقیق علاوه بر بررسی صوت شناختی داده ها، به تاثیر یا عدم تاثیر سن و جنسیت اهل زبان بر فرایندهای واجی همگونی و ناهمگونی در فارسی محاوره از منظر خصوصیات صوت شناختی نیز پرداخته خواهد شد. بدین منظور، 10 نفر شرکت کنند? در آزمون در دو گروه سنی 15 تا 30 سال و 42 تا 55 سال و در دو جنس زن و مرد انتخاب شده است. نتایج تجزیه و تحلیل ها در این تحقیق نشان می دهد که در زیربنای فرایند واجی همگونی و همچنین ناهمگونی در فارسی محاوره نوعی همگونی صوت شناختی در متغیرهای فیزیکی شدت، دیرش، ساز? اول، دوم، و سوم وجود دارد. همچنین متغیرهای صوت شناختی همگون شده و ناهمگون شده در فرایندهای همگونی و ناهمگونی در افراد و واژه های مختلف متفاوت است، به علاوه، میان مبنای صوت شناختی فرایندهای همگونی و ناهمگونی در فارسی محاوره و متغیرهای سن و جنس ارتباط معناداری وجود ندارد. به طور کلی نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل صوت شناختی داده ها ما را به سمت این یافته رهنمون می سازد که اعمال فرایند همگونی و ناهمگونی در فارسی محاوره علاوه برآنکه بیانگر همگونی در سطح تولید است، نوعی همگونی صوت شناختی را نیز نشان می دهد.