نام پژوهشگر: مهرداد امیری نژاد

نقدو بررسی شروح حافظ براساس دو دیدگاه هرمنوتیکی خواننده محور و مولف محور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1390
  مهرداد امیری نژاد   بیژن ظهیری

چکیده:دیوان حافظ، جزو متونی است که چند معنایی و تفسیر پذیری، از خصوصیات بارز آن است و به نسبت مخاطبان می تواند معنی داشته باشد؛ به همین دلیل شارحان این دیوان، شرح های متفاوتی از آن نوشته اند و چهره های متفاوتی از حافظ ارائه داده اند. از این رو دیوان حافظ، بستر مناسبی است تا از دیدگاه نظریه های نقدادبی جدید مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، براساس نظریه ی ادبی هرمنوتیک که دارای دو دیدگاه مولف محور و خواننده محور می باشد، برگزیده ای از شروح حافظ، مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، ابتدا به توضیح عناصری چون نقد ادبی، نقد نو، نظریه ی ادبی، ریشه ی کلمه ی هرمنوتیک، خاستگاه نظریه ی هرمنوتیک، اصطلاح هرمنوتیک، قلمرو هرمنوتیک و تفسیر و تأویل هرمنوتیکی متن پرداخته شده است و در بخش بعدی، شارحانی که سعی کرده اند با تکیه بر خود دیوان و با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی حافظ، اشعار او را شرح کنند، شرح آنها از دیدگاه هرمنوتیکی مولف محور، مورد بررسی قرار گرفته است و شارحانی که با توجه به پیش فرض ها و ذهنیت خود، اشعار حافظ را شرح کرده-اند، شرح آن ها از دیدگاه هرمنوتیکی خواننده محور، مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل نتیجه گیری نیز به این نتیجه رسیده ایم که علت چند معنایی شعر حافظ که موجب شده است تا شرح های متفاوتی از آن ارائه شود چیست؟ و همچنین، هر کدام از این دیدگاه های هرمنوتیکی، چه ویژگی ها و مولفه هایی دارند و با استفاده از چه شیوه ای، می توان به یک شرح جامع از دیوان حافظ دست یافت.