نام پژوهشگر: سوسن عظیمی بخشایش
سوسن عظیمی بخشایش قاسم مختاری
چکیده یکی از ویژگیهای ادبیات کشورهای ستمدیده و استبداد دیده، رواج طنز و هجو و هزل و شوخی و در میان آنهاست؛ زیرا مردمی که نمی توانند صریحاً انتقاد کنند، از راه سخنان دو پهلو، غیر صریح و خنده دار و گاهی تلخ و گزنده، انتقادهای خود را اظهار می کنند. اغلب کشورهای عربی تا چند دهه پیش تحت سیطره حکومت عثمانی بوده وپس از آزادی واستقلال زیر نفوذ استعمارگرانی مانند انگلیس وفرانسه قرار گرفتند ؛لذا حال وهوای شعر سیاسی شاعران این کشورها طنزی آمیخته با هجا ی حاکمان وسلاطین جور و فریاد اعتراض براوضاع نابسامان و خفقان آور جاری بر جامعه شان است ؛ بنابراین شعرهایشان شباهت بسیاری با یکدیگر دارند. شعر معاصر عرب صدای خشم نسل محروم امروزی عرب است که از حکام مرتجع عرب و رهبران فرصت طلب وخود کامه دادخواهی می کند و درد دل مردم عرب رادر قالب طنز، به گوش مردم دنیا می رساند.دراین پایان نامه با تعریف طنز و انواع آن وعلل روی آوردن برخی از شعراءبه طنزو تحولات شعر عربی ورسیدن آن به شعر سیاسی ونقش وتاثیرآن رادر جامعه آشنا شده وبه بررسی گزیده ای از اشعار طنز با محتوای سیاسی ،برخی از شاعران برجسته معاصرعرب پرداخته ایم وتبیین نموده ایم که: - اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی، تأثیر به سزایی دربیان اندیشه ها و احساسات به روش طنزآمیز داشته است. - روی آوردن به سبک های طنزآمیز توسط شاعران، اغلب وسیله ای مناسب جهت گرفتن انتقام ازطرف مقابل بوده است. - بیان و شرح هر موضوعی به روش طنزآمیز، باعث می گردد که خوانندگان، خواص و عوام، با علاقه و عشق فراوانی بحث را دنبال کنند. احمد مطر ومحمد مهدی جواهری از برجسته ترین شاعران معاصرعرب درزمینه طنزسیاسی می باشند که از نظر کمیت وکیفیت گوی سبقت را در این راستا از دیگر سرایندگان معاصر عرب ربوده اند وطنزهای سیاسی آنان بار معنا یی خاصی دارد که همواره خواننده را به کنه معنای آن می کشاند. کلید واژه ها: طنز ، شعر سیاسی ، شاعران طنز پرداز، جامعه عربی