این تحقیق به منظور تعیین اثرات سطوح مختلف جایگزینی خیساب ذرت به جای کنجاله سویا بر صفات کمی و کیفی تخم مرغ، شاخص های اقتصادی و مرفولوژی انجام شد. تعداد 90 قطعه مرغ تخم گذار با سن 40 هفته در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار، 3 تکرار و 5 مرغ در هر تکرار مورد استفاده قرار گرفت. در اولین گروه آزمایشی (شاهد) از کنجاله سویا بدون جایگزینی با گلوتن مایع استفاده شد. در گروه های آزمایشی 2 الی 6 گلوتن مایع به ترتیب جایگزین 10، 20، 30، 40 و 50 درصد کنجاله سویا شد. مرغ ها به مدت 9 هفته با جیره های آزمایشی تغذیه شدند. جایگزینی در سطوح بالاتر از 30 درصد باعث کاهش معنی دار درصد تولید در مقایسه با گروه شاهد شد (01/0>p). وزن تخم مرغ در سطح 10 درصد در مقایسه با گروه شاهد بالاتر بود (05/0>p). سطح جایگزینی 10 درصد، وزن توده تخم مرغ را در مقایسه با شاهد و سایر گروه ها غیر از سطح 20 درصد، افزایش داد (01/0>p). مصرف خوراک روزانه در کل دوره در تمامی سطوح به جز گروه های 10 و 20 درصد در مقایسه با شاهد افزایش یافت (01/0>p). در کل دوره کمترین ضریب تبدیل خوراک به تخم مرغ در گروه 10 درصد جایگزینی مشاهده شد و با گروه های شاهد و 20 درصد جایگزینی تفاوت معنی داری نداشت. جایگزینی در سطوح بالاتر از 20 درصد افزایش معنی داری در ضریب تبدیل غذایی در مقایسه با گروه شاهد ایجاد نمود (01/0>p). با افزایش درصد جایگزینی رطوبت مدفوع افزایش یافت به طوری که کمترین رطوبت مدفوع در گروه شاهد و بیشترین رطوبت مدفوع در گروه های 40 و 50 درصد مشاهده شد (05/0>p). از لحاظ خصوصیات کیفی تخم مرغ مورد بررسی، تنها استحکام پوسته (05/0>p) و وزن زرده (01/0>p) به طور معنی داری تحت تاثیر سطح جایگزینی کنجاله سویا باcsl قرار گرفتند. تیمارهای سطوح جایگزینی 40 و 50 درصد در مقایسه با گروه شاهد پوسته های محکم تری تولید کردند، و سطوح جایگزینی 10 و 20 درصد زرده سنگین تری داشتند. در مورد شاخص های اقتصادی در کل دوره سود، هزینه و درآمد دارای اختلاف معنی داری بودند (01/0>p). بیشترین درآمد در سطح جایگزینی 10 درصد و بیشترین هزینه در سطح جایگزینی 30 درصد گزارش شد. بیشترین سود در سطح جایگزینی 10 و 20 درصد و کمترین سود مربوط به سطح جایگزینی 30 درصد بود (01/0>p). در ژژونوم بیشترین ارتفاع ویلی، ضخامت پرز و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت در گروه 20 درصد و کمترین مقدار این فاکتورها در گروه شاهد گزارش شد (01/0>p). عمق کریپت در ژژونوم اختلاف معنی داری بین تیمارها نداشت. تعداد سلول های جامی در گروه 40 درصد بالاترین مقدار و در گروه 20 درصد کمترین مقدار بود (01/0>p). در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده سطوح 10 و 20 درصد جایگزینی برای کنجاله سویا را پیشنهاد می کنیم. برای نگهداری دان حاوی خیساب ذرت جیره حتما باید خشک گردد.