در تاریخ سیاسی اسلام همواره نام دبیران در کنا، نام خلفاء و وزراء آمده است. وظایف دبیران ابتدا به صورت ساده و مختصر بود و تشکیلات خاصی بر آن مترتب نبود. با تاسیس و گسترش دیوان ها کار این گروه نیز افزایش یافت. با گذشت زمان دبیران تنها دبیران رسایل و خراج و به دنبال آن، دیوان ها فقط خراج و رسایل نبودند. افزایش و فزونی دبیران و دیوان ها کاملا بستگی به گسترش تشکیلات حکومتی داشت. هر چه حکومت ساختارمند می شد و بر مبنای قواعد و اصول مملکتداری قرار می گرفت، نیاز به دبیران بیشتر احساس می شد. در حقیقت دبیران روسای دیوان ها محسوب می شدند و بدون وجود ایشان رتق و فتق کردن امور دیوان ها غیر ممکن می نمود. در این پژوهش جایگاه دبیران در ساختار اداری و کارکرد ایشان در دیوان های مختلف از آغاز تا میانه سده ی سوم هجری (تا سال 232 هـ. ق که همزمان با پایان عصر اول عباسی است) در شرق جهان اسلام، با توجه به اطلاعات موجود در منابع تاریخی، مورد بررسی وتجزیه وتحلیل قرار گرفته ونیز سعی شده تا تاثیرگذاری تشکیلات دبیرخانه ای ساسانی بر نظام دیوانی اسلامی علی الخصوص منصب دبیری مورد بررسی قرار گیرد.