نام پژوهشگر: شبنم کمالی مرشت
شبنم کمالی مرشت علیرضا دهناد
کنترل بیولوژیکی به عنوان راه کاری که می تواند جهت مقابله با پاتوژن های قارچی گیاهان، جایگزین استفاده از سموم شیمیایی گردد، توسعه یافته است. با توجه به وجود درصد بالایی از کیتین در دیواره-ی سلولی قارچ ها، آنزیم های کیتیناز به عنوان یک عامل کنترل کننده ی زیستی موثر بر علیه قارچ های بیماریزای گیاهی محسوب می گردند. کیتینازها آنزیمهای گلیکوزید هیدرولازی هستند که هیدرولیز کیتین را بر عهده دارند. باکتری های استرپتومایسس قادر به تولید انواع مختلف آنزیم های کیتیناز می-باشند. کیتینازهای تولیدی استرپتومایسس ها به دو خانواده 18 و 19 گلیکوزیل هیدرولازها تعلق دارند. معمولا فعالیت ضدقارچی را کیتینازهای خانواده 19 نشان می دهند و در مقایسه با کیتینازهای باکتریایی خانواده 18، فعالیت هیدرولیز کننده ویژه ی کیتیناز c که یک کیتیناز خانواد 19 می باشد، در برابر هر دو نوع کیتین محلول و غیرمحلول به طور قابل ملاحظه ای بالاتر بوده است. با توجه به اهمیت کیتینازهای خانواده 19 در دفاع ضدقارچی، در مطالعه حاضر، سعی بر این بوده است تا پتانسیل ضد قارچی باکتری های استرپتومایسس جدا شده از خاک مناطق اردبیل و کردستان با تکیه بر شناسایی مولکولی ژن کیتیناز خانواده 19 و سنجش آنزیمی در این باکتری ها مورد بررسی قرار گیرد. به دنبال ایزولاسیون 171 باکتری و استخراج dna، جهت تکثیر ژن کد کننده آنزیم کیتیناز 19، pcr انجام گرفت. از میان 17 ایزوله ای که نتیجه مثبت نشان دادند (کردستان: 7 ایزوله، اردبیل: 10 ایزوله)، یکی به تصادف انتخاب شد. این ایزوله از خاک منطقه دیوان دره کردستان جداسازی شده بود. باکتری انتخاب شده در محیط حاوی کیتین به عنوان تنها منبع کربن کشت داده شد تا ژن کیتیناز در آن روشن گردد و آنزیم در محیط آزاد گردد، عصاره ی آنزیمی از محیط کشت باکتری در هر روز به مدت 8 روزگرفته شد و فعالیت آن سنجیده شد آنزیم بعد از گذشت 5 روز از کشت بیشترین فعالیت را از خود نشان داد و سپس فعالیت آن در ph ها و دماهای مختلف سنجیده شد. آنزیم در 6=ph و دمای c? 37 بهترین فعالیت را از خود نشان داد. آزمایشات بر رو روی یک نمونه از باکتری استرپتومیسس گریزئوس خریداری شده از مرکز کلکسیون قارچها و باکتری های صنعتی ایران نیز به عنوان کنترل انجام گرفت و نتایج مشابه با سویه انتخاب شده نشان داد. اثرات ضد قارچی نمونه انتخاب شده بر روی قارچهای پاتوژن با کشت دوگانه قارچ و باکتری بر روی محیط pda مورد بررسی قرار گرفت. باکتری مانع رشد قارچ بر روی محیط کشت اختصاصی شد.