الف) موضوع و طرح مسئله: موضوع تحقیق " تحلیل خطاهای نحوی دانش‏آموزان دوزبانه ترکمن مقطع راهنمایی در نگارش و کاربرد زبان فارسی" است. هدف از انجام تحقیق رسیدن به عوامل خطاهای نحوی ترکمن‏زبانان مقطع راهنمایی در نگارش و کاربرد زبان فارسی و همچنین آسان‏کردن یادگیری و کاربرد زبان فارسی است. ب) مبانی نظری شامل مروری مختصر ازمنابع خطاها و پرسش‏ها و فرضیه‏های تحقیق: مبنای نظری این پژوهش فیژیاک (1985) است. و شامل بررسی خطاها در امر آموزش زبان دوم به منظور کشف و تجزیه و تحلیل خطاهای زبان‏آموزان می شود. پرسش‏های این تحقیق عبارتند از: 1- خطاهای نحوی دانش آموزان ترکمن‏زبان مقطع راهنمایی در نگارش و کاربرد زبان فارسی کدامند؟ 2- این خطاها از چه عواملی نشأت می گیرند؟ 3- بررسی این خطاها چه نقشی درآموزش زبان فارسی به ترکمن‏زبان‏ها دارد؟ فرضیه های این تحقیق عبارتنداز: 1- خطاهای نحوی ترکمن- زبان ها در انواع صورتهای نحوی مشاهده می شود. 2- این خطاها از عوامل درون زبانی، برون زبانی و آموزشی نشأت می گیرد. 3- بررسی خطاهای نحوی ترکمن‏زبان ها برای آموزش زبان فارسی به آنها موثر است. پ) روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری، روشهای نمونه‏گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده‏ها: روش انجام تحقیق حاضر توصیفی است. داده ها از نوشتار طبیعی زبان آموزان جمع آوری شده است. به این صورت که از زبان آموزان خواسته شده، انشاهایی با یکی از عنوان های "انتظار آنان از خانواده، اجتماع و مدرسه" بنویسند. جامعه آماری این پژوهش را 60 نفر از دانش آموزان ترکمن- زبان مقطع راهنمایی (اول، دوم، سوم) از روستای بهلکه داشلی شهرستان آق قلا از توابع استان گلستان تشکیل می دهند. ت) یافته های تحقیق: انواع و تعداد خطاهایی که زبان آموزان مرتکب شده اند، با تجزیه و تحلیل داده‏ها مشخص گردیده است. این خطاها عبارتند از: 1- خطاهای نحوی ناشی از انتقال یادگیری (ناشی از روشها و مواد آموزشی): این نوع خطا بالاترین و بیشترین بسامد وقوع را در این پژوهش دارد، که تقریبا 79 درصد خطاها را شامل می شود. 2- خطاهای نحوی ناشی از انتقال زبان مادری به زبان مقصد ( بین زبانی): این نوع خطا با درصد 56/9 دومین بسامد وقوع را در پژوهش دارد. 3- خطاهای نحوی ناشی از فرایند یادگیری زبان مقصد (درون زبانی) : این نوع خطا با 8 درصد سومین بسامد وقوع را داشته، در زمینه «قیاس نادرست» رخ داده است. 4- خطاهای نحوی ناشی از راهبردهای ارتباطی: این نوع خطا تقریبا با 3 درصد کمترین بسامد وقوع را در پژوهش حاضر داشته است، و در زمینه تقریب و اطناب رخ داده است. از تحقیق اطلاعات دیگری نیز بدست آمد که دانش آموزان اول راهنمایی در زمینه خطاهای آموزشی ناشی از «نقش نماهای دستوری» بیشترین خطا را انجام داده اند. این مورد در دانش آموزان سوم خیلی کمتر است. اما دانش آموزان پایه سوم در زمینه خطاهای معنایی مانند: خطاهای درون زبانی (قیاس نادرست) و تکرار و درازگویی بیشترین خطا را داشته اند. ث) نتیجه گیری و پیشنهادات: نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهدکه روشها و مواد آموزشی که در محیط های آموزشی اجرا می شوند، بیشترین تأثیر را در فرایند یادگیری زبان آموزان ترکمن مقطع راهنمایی دارند. در جریان یادگیری زبان فارسی به عنوان زبان دوم، مطالعه انواع خطاهای زبانی، انتخاب روش های تدریس مناسب، تهیه و تدوین برنامه درسی براساس نیازهای دانش آموزان و برگزاری دوره های مناسب آموزشی ضروری است.