نام پژوهشگر: گیتی همتی نژاد

پیدایش و گسترش تشیع در منطقه گیلان از آغاز تا تشکیل سلسله کیائیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1389
  گیتی همتی نژاد   علیرضا جلالی

این پایان نامه در پنج فصل و با عنوان « پیدایش و گسترش تشیع در منطقه گیلان از آغاز تا تشکیل سلسله کیائیان » به رشته تحریر در آمده است که با بررسی و تحقیق در این موضوع به موارد ذیل می توان دست یافت . استقلال و آزادی مردم گیلان در پناه موقعیت جغرافیایی منطقه و روحیه سلحشوری مردم آن حفظ گردید . با ظهور اسلام و هجوم تازیان به ایران ، مردم گیل و دیلم به دفع خطر مهاجمین پرداخته و از هجوم آنان به منطقه جلوگیری کردند . وجود عباسیان به عنوان دشمن مشترک مردم گیلان و سادات علوی سبب شد تا پیوند سیاسی بین این دو رقم خورده و در سایه این اتفاق نظر اولین گروه مهاجرین به رهبری یحیی بن عبدالله در نیمه دوم قرن دوم ه. ق. وارد گیلان شده و تداوم این مهاجرتها منجر به تأسیس اولین حکومت علویان در طبرستان گردید. اقامت طولانی و تبلیغ رهبران علوی به نشر و گسترش اسلام و شیعه منجر شده و درک فضایل معنوی آنان ، گیلانیان را پیرو مذهب شیعه زیدی گردانید . فرقه اسماعیلیه به عنوان شاخه ای از مذهب شیعه با فعالیت داعیان آن از زمان حکومت حسن بن قاسم در منطقه رواج یافت به طوری که تأسیس حکومت اسماعیلیه نزاری به رهبری حسن صباح در الموت رودبار و کرانه های خزر بر اساس عقیده تعلیم و تأویلات اسماعیلی در سه دوره ادامه یافت تا با حمله هلاکو و تسخیر قلاع اسماعیلی ،حیات سیاسی اسماعیلیه پایان پذیرد . پیروان شیعه زیدی همچنان به فعالیت خود ادامه داده تا در نیمه دوم قرن هشتم ه .ق. حکومت آل کیا به گسترش مذهب تشیع زیدی مبادرت ورزند.