در این مطالعه از برگ درخت سنجد برای حذف تکی و دوتایی یون های سرب(ii)، کروم(iii) و کروم(vi) از محیط های آبی استفاده شد. اثر تعدادی از عوامل موثر مانند ph، دما ، مقدار جاذب ، غلظت اولیه یون فلزی و اثر زمان تماس مورد بررسی قرار گرفت. برای حذف تکی یون های ذکر شده از همدماهای لانگمویر، فروندلیچ، دابینین- رادشکویچ و برای حذف همزمان یون های سرب(ii) و کروم(iii) از هم دماهای لانگمویر اصلاح شده، لانگمویر تا حدی رقابتی و فروندلیچ سه پارامتری استفاده شد. برای هر سه یون مدل لانگمویر تطابق بهتری با داده های تجربی نشان می دهد. ترتیب ظرفیت جذب یون های فلزی مورد مطالعه بر جاذب سنجد به ترتیب: pb(ii) > cr(iii) > cr(vi) . داده های سینتیکی با استفاده از مدل های سینتیکی شبه مرتبه اول و شبه مرتبه دوم مورد مطالعه قرار گرفت. سینتیک فرآیند جذب یون های سرب(ii)، کروم(iii) و کروم(vi) توسط جاذب سنجد از مدل سینیتیکی درجه دوم تبعیت می کند. اثر نمکهای نیترات منیزیم، نیترات کلسیم، نیترات سدیم و نیترات پتاسیم بر روی راندمان حذف یون های سرب(ii)، کروم(iii) و کروم(vi) بررسی شد ، نتایج نشان می دهد که حضور کاتیون هایna+ ، k+، mg2+ وca2+ اثر قابل ملاحظه ای بر بازده حذف یون های مورد بررسی ندارد. ضمنا واجذبی این یون ها به وسیله hcl، hno3 و ch3cooh بررسی شد. پس از بهینه سازی با روش یک عامل در زمان، از روش طرح آماری آزمایش برای بهینه کردن شرایط جذب زیستی یون های سرب(ii)، کروم(iii) و کروم(vi) بر برگ سنجد استفاده شد. از طرح باکس - بنکن برای بررسی اثر 4 عامل اصلی ph، دما، غلظت جاذب(cs) و غلظت یون فلزی(cm) بر جذب سرب(ii)، کروم(iii) و کروم(vi) توسط جاذب سنجد درسه سطح استفاده شد. اثرات اصلی و اثرات متقابل بین عامل ها بررسی و یک مدل ریاضی مناسب برای فرآیند جذب پیشنهاد شد. بررسی طیف ft-ir برای جاذب قبل و پس از افزودن یون های فلزی نشان دهنده گروه های عاملی در گیر شونده در فرآیند جذب زیستی است. از تکنیک استخراج نقطه ی ابری (cpe) جهت استخراج و اندازه گیری کبالت(ii) با روش جذب اتمی شعله به کار گرفته شد. به منظور بهینه کردن متغیرهای موثر در استخراج و جداسازی از روش یک عامل در زمان و سپس روش طرح باکس- بنکن استفاده شد. تحت شرایط بهینه 2/6ph=, غلظت لیگاند دی تیزون برابر با 5-10×1مولار و غلظت سورفاکتانت تریتون x-114 برابر با (v/v) 26/0% و زمان حمام 2/13 دقیقه برای 10 میلی لیتر محلول شامل کبالت(ii)، فاکتور تغلیظ برابر با 5 به دست آمد. اثرات اصلی و اثرات متقابل بین عامل ها بررسی و یک مدل ریاضی مناسب برای فرآیند استخراج پیشنهاد شد. منحنی کالیبراسیون روش از 15 تا 40 میکروگرم بر لیتر خطی با ضریب تعیین برابر 9992/0 گزارش شد. حد تشخیص روش تحت شرایط بهینه برابر 28/0 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. درصد خطای نسبی (rsd) برابر 3/1% حاصل شد.