ذات هر شخص متخلق به خلق و خوی مخصوصی است که در مجموع ، شخصیت او را تشکیل می دهد. وقتی در ادبیات سخن از شخصیت می شود ؛ منظور فرد تحقق یافته ای است که مانند اشخاص حقیقی ویژگی هایی را داراست و با این ویژگی ها در داستان ظاهر می شود . شیوه ی شخصیت پردازی در « کلیله و دمنه » و « مرزبان نامه » به گونه ای است که خواننده از طریق اعمال و گفتار شخصیت ها به ماهیت آن ها پی می برد . در کلیله و دمنه هدف از طرح داستان های تمثیلی ، فراهم آوردن بستری جهت نشان دادن منش های گوناگون انسانی می باشد . در این کتاب ها چندین الگوی شخصیتی با اقتباس از نمونه ی واقعی ، هنرمندانه به صورت نوعی ( تیپیک ) در آمده اند . گفت و گو ، عنصر داستانی دیگری است که در میان حکایت ها از خود استقلالی ندارد و در بافت روایت قصه ها تنیده شده است و نمی توان برای آن حد و مرزی تعیین نمود . شخصیت ها در حکایات این کتاب ها همه به یک طریق حرف می زنند.