نام پژوهشگر: شیرین موسوی

بررسی نقوش زن در سفالهای دوره سلجوقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1389
  شیرین موسوی   مهین سهرابی

سفالینه ها اساساً اولین محل ابراز یا بیان اندیشه های آدمی بوده است، چنانکه سفالینه های سلجوقی بیانگر مفاهیمی چون اعتقادات، باورها، آداب و رسوم، خواستها و آرزوهای انسان در طول این دوران و نشاندهنده تحولات هنری، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی این دوره می باشد. در این میان بخشی از نقوش این دسته از آثار را نقش زن به خود اختصاص می دهد که پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی این نقوش پرداخته است. تأکید اصلی این پژوهش بر عوامل تأثیرگذار در شکل گیری این نقوش با محوریت بررسی موضوع «زن» و ارتباط آنها با تحولات ادبی این دوره وچگونگی تقلید از نگاره های نسخ خطی وهمچنین تأثیرات هنری نمود یافته قبل از اسلام در دوران اسلامی به پیش می رود. روش پژوهش در حوزه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد تصویری و آثار موزه ای موجود بوده است که در بخش تحلیل به روش استقرائی یافته ها جمع بندی شده است. این برنامه با هدف بررسی نقش زن که تا پیش از این در سیر هنر اسلامی بی سابقه بوده است و در راستای فرضیاتی چون اهمیت جایگاه زن از نظر اجتماعی و ارتباط این نقوش با نوشته های ادبی دوره سلجوقی و تأثیر از ادوار هنری قبل از اسلام بویژه دوره ساسانی به اجرا درآمده و نتایج حاصل از بررسی ها حاکی از آن است که نقوش به کار رفته مانند نگارگری کتب خطی شامل تصاویر مرتبط با داستانهای ادبی و نیز تقلید از ظروف سیمین و زرین ساسانی و نیز موقعیت اجتماعی بالایی است که زن در این دوره کسب کرده است. واژگان کلیدی: نقش، سفال، سلجوقی، زن.