در این رساله بر اساس دو انگاره ی غیرخطیِ زایشی/ پسازایشی، ساختِ هجا و محدودیت های واج آرایی در هورامیِ گونه ی پاوه و فارسیِ معیار مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. پس از ارائه ی تبیین هایِ زایشی/ پسازایشی، همان موضوعات مجدداً در زیرفصلی مجزا در چارچوب نظریه ی بهینگی مطرح می گردند. این پژوهش به منظورِ آزمودنِ عملیِ توانِ انگاره های غیرخطیِ زایشی/ پسازایشی و مقایسه ی آن ها با یکدیگر از یک سو و مقایسه ی آن ها با انگاره ی محدودیت بنیاد بهینگی از سوی دیگر در تبیین برخی جنبه های نظامِ آوایی فارسی و هورامی است، و همچنین توصیف و ضبط جنبه هایی از دو نظامِ زبانی زنده؛ خصوصاً گونه ی هورامی که در مقایسه با فارسی ناشناخته مانده است و نیز فراهم آوردنِ برخی داده هایِ مورد نیاز برای پژوهش در زمینه ی تحول تاریخی فارسی و روشن شدن برخی نکات مبهم در گذشته ی آن.

هدف از این تحقیق بررسی نظام آوایی زبان ترکی آذری (گونه ی تبریز) در چهارچوب انگاره-های غیرخطی و بهینگی است. در گردآوری داده ها از گفتار چند گویشور بومیِ ترک زبان، خود نگارنده به عنوان گویشور بومیِ زبان آذری و منابع مکتوب از جمله فرهنگ لغت آذری – فارسی استفاده شده است و این داده ها به روش توصیفی – تحلیلی بررسی شده اند.این پژوهش از پنج فصل تشکیل شده است: فصل اول که کلیاتِ پژوهش است به چهارچوب پژوهش اختصاص دارد. در فصل دوم ملاحظات نظریِ مربوط به واج شناسی غیرخطی ، نظریه ی بهینگی و ساختِ هجا مطرح می شود. در فصل سوم پیشینه ی نظریِ مربوط به رویکردهای اخیر مطرح شده است، در همین فصل پیشینه ی توصیفی نیز معرفی می شود که در آن پژوهش هایی که به گونه ای مرتبط با نظام آوایی وفرایندهای واجی زبان ترکی آذری هستند معرفی شده اند. در فصل چهارم، ابتدا با آوردن مثال ها و پاره گفتارهای نمونه، تمامیِ واج ها واج گونه های زبان ترکی آذری (گونه ی تبریز) مشخص شده است، سپس برخی از مهم-ترین فرایندهای واجی ترکی آذری گونه ی تبریز در چهارچوب رویکردهای غیرخطی (جزء مستقل) و بهینگی تبیین و بررسی شده است، همچنین ساخت هجا و تغییرات هجایی در زبان ترکی آذری در این بخش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. خلاصه، نتیجه گیری و دست آوردهای این پژوهش در فصل پنجم آمده است که به طور خلاصه عبارتند از: 1- زبان ترکی آذری دارای 21 همخوان و 9 واکه است. که در مجموع 137واج گونه دارند. 2- مهم ترین فرایندهای واجی زبان ترکی آذری عبارتند از: هماهنگی واکه ای، کشش جبرانی، درج، حذف، همگونی ، و نرم شدگی. 3- ساخت هجا در این زبان به صورت ( c) v (c) (c) می باشد. کلید واژه ها: ترکی آذری، بهینگی، جزء مستقل، کشش جبرانی، هماهنگی واکه ای، نرم شدگی

واجشناسی به عنوان قسمت مهمی از دستور هر زبان از دید ستوریان زایشی دور نمانده است. عموم زبان شناسان عقیده دارند که پایه واجشناسی کتاب الگوی اوایی زبان انگلیسی است که نوام چامسکی و موریس هله1968آن را منتشر کرده اند.عمده ترین شاخه های واجشناسی زایشی،spe،واجشناسی جزمستقل و نظریه بهینگی میباشد.واجشناسی جزمستقل، نوعی واجشناسی غیرخطی می باشد که توسطگلداسمیت معرفی شد. در رویکردهای غیرخطی کلام به صورت چند لایه و مستقل از هم عمل می کند که فضای چند بعدی را تشکیل میدهد.پژوهش حاضر به بررسی نظام اوایی گونه لکی شیروان و چرداول در چارچوب واجشناسی زایشی غیرخطی جزمستقل می پردازد.داده های پژوهش در چارچوب واجشناسی زایشی غیرخطی جزمستقل بررسی شده که این کار بااستفاده از نمودار درختی هر واج و ارایه هویت واجی بااستفاده ار جفت های کمینه به اثبات رسیده است. ظهورو تغییر هر واج در چارچوب قاعده های واجشناسی جزمستقل بیان گردیده است. میزان کارایی واجشناسی زایشی غیرخطی جزمستقل و میزان کارایی آن می پردازد.

هدف از این پژوهش تهیه و ارائه فهرستی از واژه های کاربردی در حوزه معنایی ارتباطات و بررسی تغییرات معنایی بوجود آمده در این حوزه معنایی در دهه 70 و 80 ش می باشد. با ورود تلفن همراه، رایانه و سپس اینترنت در این دو دهه به ایران، تغییرات معنایی چشمگیری در واژه-های حوزه معنایی ارتباطات در زبان فارسی رخ داده است. بدین منظور در این پژوهش واژه های حوزه ارتباطات در سه زیر حوزه تقسیم بندی شده اند؛ 1.حوزه پست 2.حوزه تلفن و تلفن همراه 3. اینترنت و رایانه. داده های پژوهش از میان واژه های عمومی یعنی واژه هایی که مردم و کاربران عادی با آنها سروکار دارند و از آنها استفاده می کنند انتخاب شده و از واژه های تخصصی حوزه مهندسی مخابرات صرف نظر شده است. ابتدا با مراجعه به فرهنگ های لغت از جمله "لغت نام? دهخدا" و "فرهنگ معین" معنای قدیمی تر واژه ها استخراج شده و سپس با معنای جدید آنها در زبان فارسی مقایسه شده اند و در نهایت تحولات معنایی و نوع تحول معنایی این واژه ها در زبان فارسی مورد کنکاش قرار داده شده است. نتایج به دست آمده بیانگر این است که عمده واژه های مورد استفاده در حوزه معنایی ارتباطات واژه ها و ترکیبات ساخته شده و همچنین واژه های گسترش معنایی یافته زبان فارسی می باشند و البته تعداد واژه های قرضی و ترجمه قرضی هم قابل توجه است. بیان این نکته ضروری است که باید واژه های جدید به صورت مدخلی نو و واژه-های قدیمی که گسترش معنای پیدا کرده اند به صورت مدخل های چند معنایی، وارد فرهنگ های زبان فارسی شوند.

هدف ازاین رساله توصیف ساختمان واژه در گویش ظفراباد استان فارس می باشد.ظفراباد از توابع شیراز واقع در استان فارس است.گویش ظفراباد در مجموعه گویش های جنوب غربی ایران قرار دارد.در این رساله پس از معرفی موقعیت تاریخی,جغرافیایی,فرهنگی و اقتصادی منطقه به بررسی پیشینه تحقیقات گو یش شناسی در ایران وسپس به روش تحقیق پرداخته شده است.تحقیق میدانی از طریق انجام مصاحبه,پخش پرسش نامه وضبط صدای گویشوران انجام گرفته است.سپس این گویش در سطح صرف یا ساخت واژه مورد بررسی قرار گرفته است.به عبارتی به بررسی اسم,ضمیر,صفت,قید,حروف و فعل پرداخته شده.نهایتا فصل پنجم به نتیجه گیری اختصاص داده شده است.

زبان سرخه¬ای، جزء شاخه¬ی غربی زبان¬های ایرانی و در بین زبان¬های این شاخه نیز متعلق به نواحی شمالی لهجه¬های مرکزی ایران است. از نظر طبقه بندی تاریخی، این زبان، متعلق به حد فاصل زبان¬های ایرانی باستان و ایرانی میانه بوده و بسیاری از ویژگی¬های زبان¬های باستان چون کنایی را در خود حفظ کرده است. تحقیق حاضر تحت عنوان بررسی فرایندهای واژی نحوی در سرخه¬ای، با هدف بررسی توصیفیِ ویژگی¬های فرایندهای واژی نحوی در زبان سرخه¬ای صورت گرفته است. این توصیف و تحلیل با روش مشاهده¬ای و کتابخانه¬ای-میدانی، همچنین مدد گرفتن از تعدادی گویشور بومی زبان در سنین مختلف تدوین شده است و آنچه در مبحث ملاحظات نظری بکار آمده است منابع کتابخانه¬ای است. قسمت اعظم داده¬ها با استفاده از پرسشنامه یرضایی باغ بیدی (1391) جمع آوری شده و محقق خود نیز تعدادی از داده¬ها را تهیه کرده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و توصیف ترتیب کلمات در جمله و کشف مقوله¬های نحوی، با استفاده از ابزارهای ساختواژی است. در این پژوهش ابزارهای ساختواژیِ باز نمود مقوله¬هایِ نحوی مختلف مانند: شخص، شمار، جنس، حالت، مطابقه، زمان، نمود، وجه، قیاس، وندها و واژه بست در اسم، فعل و صفت در گونه ی سرخه ای مورد بررسی قرار گرفته است این گویش دارای دو شمار مفرد و جمع در شش شخص می باشد جنس دستوری و طبیعی در آن وجود ندارد. علامت جمع وند[-?n]می باشد. وندهای [-n?]، [-n?]، [-ne] نشانه¬ی نفی هستند و وند [-b?] نشانه ی امری ساز می¬باشد. نظام حالت با توجه به رده بندی معیار فاعلی – مفعولی است جز در حالت گذشته ی افعال متعدی. واژه بست¬ها به صورت ضمایر متصل در جایگاه فعلی به صورت وند تصریفی و نشانه¬ی مطابقه¬ی فاعلی نمود عینی دارند. مطابقه¬ی فعل در این گونه¬ی زبانی به لحاظ شخص و شمار تنها با فاعل است و به صورت شناسه فعلی و وند افزایی که نوعی استفاده از واژه بست است، ظهور می¬کند. بازنمودهای واژی نحوی در هسته گروه یعنی فعل دیده می¬شود. علامت منفی ساز درافعال پیشوندی بعد از پیشوند و قبل از فعل اصلی جز در افعال استمراری که قبل از وند استمراری است، قرار می¬گیرد. کلیه¬ی موارد مورد پژوهش همچنین مورد ارزیابی رده شناختی معیارقرار گرفته است.

بررسی فرآیندهای واژی نحوی در تالشی گلشنی یکی از گونه های زبان تالشی به جهت ثبت جنبه های مختلف یک زبان رو به زوال، هدف اصلی این پژوهش است. برای انجام این پژوهش از روش کتابخانه ای - میدانی استفاده شد. برای بررسی مباحث و ملاحظات نظری به منابع کتابخانه ای دست اول رجوع شد و داده های مورد نیاز برای تحلیل و نتیجه گیری به روش میدانی جمع آوری شد. برای جمع آوری این داده ها از روش مشاهده و مصاحبه با گویشوران استفاده شد. گویشوران به صورت تصادفی انتخاب شدند. از میان اهالی منطقه ی مذکور یک نمونه ی صد نفری در نظر گرفته شد، طوری که در این نمونه از افراد تحصیل کرده،کم سواد و بی سواد استفاده شده است. همینطور به لحاظ جنسیت و سن، هم افراد مسن(بالای50 سال) و هم افراد جوان تر از هر دو جنس زن و مرد برای مصاحبه استفاده شده است. آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت ابزارهای ساخت واژی بازنمود مقوله های نحوی مختلف مانند: زمان، نمود، وجه، تطابق، شمار، حالت، جنس و قیاس(درجات برابری و برتری در صفت) در اسم و فعل و صفت در گونه ی تالشی گلشنی است.