رشد شبکه های کامپیوتری حفظ امنیت به چالشی حیاتی تبدیل شده است. روش های سابق مقابله با نفوذ مانند دیوارآتش و یا سیستم های کنترل دسترسی توانایی مقابله موثر با حملات در شبکه های کامپیوتری را نداشتند. در سال های اخیر، سیستم های تشخیص نفوذ جهت حفظ امنیت، نقشی اساسی را ایفا می کنند و پژوهش های بسیاری بر روی این موضوع در حال انجام می باشد که از جمله فراگیرترین این تحقیقات استفاده از تکنیک های گوناگون داده کاوی و هوش مصنوعی می باشد. در این پایان نامه روش هایی پیشنهاد شده تا از یکسو با استفاده از اتوماتای یادگیر سلولی مبتنی بر محاسبات تکاملی، بتوان قواعد فازی مناسبی جهت استفاده در سیستم تشخیص نفوذ فازی استخراج نمود و از سوی دیگر با به کارگیری اتوماتای یادگیر سلولی بتوان توابع عضویت را بگونه ای تنظیم نمود که دقت و سرعت تشخیص حملات افزایش یابد. جهت آموزش و آزمایش روش های پیشنهادی، از پایگاه داده استاندارد kdd99 که یک مجموعه داده استاندارد برای کاربردهای امنیتی می باشد، استفاده شده است. پیاده سازی و آزمایش ها نشان می دهد که روش های پیشنهادی، در مقایسه با سیستم های مشابه، از راندمان برتری برخوردار هستند.