نام پژوهشگر: ملوک رویان
ملوک رویان عادل سپهری
به منظور مدیریت اصولی مراتع، نیاز به ارزیابی مستمر این منبع مهم است. اندازه گیری متغیرهای گیاهی از جمله ی این ارزیابی هاست. پیشرفت فناوری ماهواره ها به عنوان یک منبع مهم اطلاعاتی در مطالعات منابع طبیعی بسیار مهم است اما قابلیت تفکیک مکانی پایین ماهواره های معمول منابع طبیعی و مقرون به صرفه نبودن ماهواره-هایی با قابلیت های تفکیک بالاتر، دانشمندان را به سمت دستیابی به تصاویر بزرگ مقیاس سوق داده است. سکوهای مختلفی مانند استفاده از کایت، گلایدر، موتور گلایدر، بالون، هواپیمای بدون سرنشین و نظیر آن برای تهیه تصاویر وجود دارند که بالون به خاطر مزایای آن نسبت به سایر سکوها، برای این مطالعه انتخاب گردیده است. به طور معمول، متغیرهای گیاهی از طریق پیمایش زمینی برآورد می شوند، ولی تاکنون اطلاعات بدست آمده این متغیرها از روی تصاویر هوایی بزرگ مقیاس و نمونه برداری زمینی مورد بررسی و مقایسه قرار نگرفته است. این تحقیق به منظور بررسی امکان تعیین متغیرهای گیاهی از جمله درصد تاج پوشش بوته ای، تراکم در واحد سطح، فراوانی و اندازه لکه های گیاهی از روی تصاویر هوایی تهیه شده در ارتفاعات مختلف و مقایسه آن با اطلاعات حاصل از پیمایش میدانی و تعیین بهترین ارتفاع پرواز برای تخمین هر یک از متغیرها انجام شده است. بدین منظور، در یک هکتار از محدوده قرق ایستگاه تحقیقاتی اینچه برون، اقدام به تعیین 5 واحد مطالعاتی گردید. در هر یک از محدوده های تعیین شده، پلات های یک متر مربعی به صورت تصادفی مستقر شدند و متغیرهای یاد شده در هر یک از پلات ها برآورد گردیدند. سپس، با استفاده از سنجنده حامل دوربین رقومی مدل sony, dsc-w110، 2/7 مگاپیکسل، سیستم کنترل عکسبرداری و انتقال اطلاعات، جعبه مدارات و سیستم تامین انرژی مستقر بر زیر بالون، اقدام به تهیه عکس از محدوده های مطالعاتی در ارتفاعات مختلف از 5 تا 130 متر گردید. تصاویر در سامانه اطلاعات جغرافیایی تصحیح و تحلیل گردیدند. بر روی تصاویر رقومی، هر یک از متغیرها محاسبه شدند و نتایج آن با اطلاعات حاصل از نمونه برداری زمینی از طریق آزمون تجزیه واریانس، مقایسه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد تخمین درصد تاج پوشش بوته ای در تصاویر تا ارتفاع 100 متر (مقیاس 800 :1) با صحت بالا انجام می گیرد حال آنکه در ارتفاع بالاتر از 100 متر، سطح خطای معنی داری (p) از 05/0 کوچکتر است. بنابراین، تصویر با مقیاس 800 :1 (ارتفاع 100 متر) مناسبترین تصویر برای محاسبه درصد تاج پوشش بوته ای است. مقیاس مناسب برای تعیین متغیر تراکم بوته ای، 1:600 (ارتفاع 75 متر) محاسبه شده است حال آنکه بهترین ارتفاع برای تعیین فراوانی گیاهان، بیشتر از 130 متر به دست آمده است. نتایج مقایسه اطلاعات در برآورد مساحت لکه های گیاهی نشان داد تا ارتفاع 130 متر با معادله خط x1/1y = و ضریب تبیین بیشتر از 73 درصد، مساحت لکه های گیاهی را بر روی عکس محاسبه نمود. توان تفکیک مکانی بالاتر دوربین عکسبرداری سنجنده می تواند ارتفاع مناسب برای تعیین هر یک از متغیرهای گیاهی از روی تصویر را افزایش دهد.