زبانشناسان مکتب بصره در قرون اولیه اسلامی اصول وروشهایی توصیف گونه برای قاعده مند کردن زبان عربی به کار بردند و با استفاده از دو اصل سماع و قیاس طبیعی ، گامهای اولیه را در این راه برداشتند.ولی آنها کم کم دایره مطالعاتیشان را گسترش دادند و علاوه بر عنایت به توصیف حقایق زبان عربی به تفسیر آنها نیز پرداختند و بدین ترتیب روششان تا حد زیادی با روش زبانشناسان زایشی گشتاری مشابه شد. ولی آنها باز هم در این مرحله متوقف نشدند وبا عنایت به بافت خارج زبانی ، عنصر نقش ومعنا را نیز در مطالعاتشان مورد بررسی قرار دادند. از این رو میتوان گفت زبان شناسان بصره خصوصاّ زبانشناسانی چون خلیل وسیبویه در مطالعات زبانیشان هم به نقش توجه داشتند هم به صورت.