به منظور برآورد ترکیب پذیری عمومی و خصوصی لاین های اینبرد و اجزای واریانس ژنتیکی در آفتابگردان، 20 هیبرید حاصل از تلاقی پنج لاین نرعقیم سیتوپلاسمی و چهار لاین برگرداننده باروری (تلاقی لاین × تستر) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در کرکج مورد بررسی قرار گرفتند. صفات زمان ظهور طبق، زمان شروع گلدهی، زمان پایان گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد برگ، قطر ساقه، قطر طبق، زمان رسیدن، وزن خشک طبق، تعداد دانه در طبق، تعداد دانه پوک در طبق، وزن دانه های هر طبق، عملکرد دانه بر حسب تک بوته، وزن هزار دانه، درصد روغن اندازه گیری شدند. بر اساس نتایج حاصل زمان شروع گلدهی و عملکرد دانه بیشتر تحت کنترل اثرات غالبیت بوده و نوع عمل ژن برای این صفات به صورت فوق غالبیت به دست آمد که این امر تولید ارقام هیبرید آفتابگردان را توجیه می کند. صفات تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر طبق، وزن خشک طبق، تعداد دانه در طبق، وزن دانه های طبق، درصد روغن، وزن هزار دانه، زمان رسیدگی و قطر ساقه عمدتاً تحت کنترل اثر افزایشی ژن ها بوده و نوع عمل ژن برای این صفات به صورت غالبیت ناقص یا کامل بود. از نظر عملکرد دانه لاین نرعقیم 52 و تستر r50 از ترکیب پذیری عمومی بهتری برخوردار بودند و ترکیبات r26×52 و r50×222 بالاترین ترکیب پذیری خصوصی را داشتند. تجزیه رگرسیون چندگانه و تجزیه علیت نشان داد که گزینش غیر مستقیم برای عملکرد دانه در نسل های در حال تفکیک می تواند با در نظر گرفتن حد مطلوبی از قطر طبق، تعداد دانه در طبق و قطر ساقه صورت گیرد.