نام پژوهشگر: زین العابدین احمدی

بررسی آرای صاحب جواهروامام خمینی درباب مالکیت دولت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  زین العابدین احمدی   عبدالله امیدی فرد

مالکیت رابطه ای است اعتباری بین مال و شخص حقیقی یا حقوقی به گونه ای که حق تصرف و سلطه بر آن را دارد. اسلام سه نوع مالکیت پذیرفته است . یک: مالکیت دولت اسلامی دو: مالکیت عمومی سه: مالکیت خصوصی. مالکیت دولت اسلامی مستقیما در پایان نامه مورد بررسی قرار می گیرد و مالکیت عمومی و خصوصی نیز از این جهت که مالک هنگام تصرف در مال باید ضوابطی را که حکومت تعیین نموده است را رعایت کند به طور غیر مستقیم در بحث وارد می شود مثلا در بحث مالیات، خمس، زکات و احیای موات و سایر موارد ، در این بین صاحب جواهر و امام خمینی در شرایط حکومت حاکم اسلامی اموالی را متعلق به حکومت می دانند و اختیاراتی را برای حاکم متصور هستند که با جعل مالیات، خراج و ... مردم موظف به گردن نهادن به این قوانین هستند،هردو بزرگوار تمام اختیارات پیامبر و ائمه در باب حکومت و سیاست را برای ولی فقیه ثابت می دانند،درمقدار و کیفیت دارایی های دولت اسلامی فقها نظرات متفاوتی دارند،ابتدا انفال بعنوان مهمترین آنها مورد بررسی قرار گرفته أست، امام خمینی هر مال بدون مالک را جزء انفال می داند،در ادامه خمس و زکات بعنوان منابع مالی دیگری برای دولت اسلامی مطرح شده است،هر دو فقیه خمس را یک سهم و در اختیار حاکم اسلامی می دانند،صاحب جواهر و مشهور فقها رجوع به حاکم را در مصرف زکات ضرورت نمی دانند،درمقابل امام خمینی و جمعی از فقها زکات را بودجه ای حکومتی و در اختیار حاکم اسلامی می دانند.