نام پژوهشگر: محمدرضا اوتادی
محمدرضا اوتادی محمد علی ابراهیمی
پروتئین مهارکننده تریپسین به میزان قابل توجهی در دانه های سویا و لیما وجود دارد، و مقاومت بالایی در برابر حرارت و مواد شیمیایی از خود نشان می دهد. روش های متعددی مانند کروماتوگرافی غربالی و کروماتوگرافی جذبی و الکتروفورز برای جداسازی این پروتئین مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین از مواد متفاوتی نظیر سولفات آمونیوم و اتانول جهت استخراج پروتئین مهارکننده تریپسین موجود در سویا و لیما نیز استفاده شده است. جایگاه اصلی سنتز مهار کننده تریپسین در اکثر حیوانات کبد می باشد. محدود کننده های پروتئینی در گیاهان، بیشتر در گلوم ها وجود دارند. مهار کننده تریپسین دانه سویا(sbti) اولین بار درسال1945 توسط (کونیتز)بصورت کریستاله تهیه گردید ، که البته این مهار کننده یکی از انواع متعدد مهار کننده های موجود در دانه سویا می باشد. مهار کننده تریپسین دانه لیما (lbti)اولین بار درسال 1953 توسط (لوئیس و فرگوسن ) بعنوان مهار کننده پلاسمین و در سال 1969 توسط فینی به عنوان مهار کننده تریپسین مطرح گردید ، در دانه لیما بین 4 تا 6 مهار کننده شناسایی گردیده است. در این مطالعه ابتدا دانه های سویا و لیما درآب هیدراته شد، سپس توسط هموژنایزر ، هموژنه گردید. در مرحله بعد جهت حذف چربی از اتانول استفاده شد، سپس ph آن جهت حذف پروتئین های ذخیره ای توسط اسید کلریدریک به 8/4 رسانده شد. . پس از سانتریفیوژ ، محلول روئی جدا و در دو مرحله برش 40 و 70 درصد اشباع سولفات آمونیوم ، مهار کننده تریپسین راسب گردید، سپس رسوب حاصله در آب دیونیزه حل و دیالیز شد. دو مرحله ژل فیلتراسیون و افینیتی کروماتوگرافی نیز جهت تخلیص بیشتر این پروتئین انجام گرفت . نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که با استفاده از روش های ذکر شده می توان از هر کیلو گرم دانه سویا و لیما به ترتیب برابر با 10 میلی گرم aat با فعالیت ویژ u/mg 987000 و1/0 میلی گرم aat با فعالیت ویژه u/mg 7500000 به دست آورد. همچنین این نتایج نشان می دهد که yield overall مربوط به دانه سویا و لیما به ترتیب 20 و 1 بوده است. نتایج حاصل نشان می دهد که وزن ملکولی aat موجود در دانه های سویا و لیما به ترتیب برابر با 20 و 5/8 کیلو دالتون بوده است. نتایج حاصل از مطالعات سینتیکی نشان می دهد که این پروتئین به صورت غیر رقابتی سبب مهار تریپسین می گردد، لذا می توان حدس زد که ki آن برابر با km آنزیم تریپسین می باشد . انجام تیمارهای حرارتی در زمان های مختلف نشان می دهد که مهار کننده پروتئاز موجود در هر دو نمونه با الگویی متفاوت، مقاومت بالایی را در برابر حرارت از خود نشان می دهند.